Quả đạn pháo được cho là chứa chất độc hóa học của IS. Ảnh: New York Times
Sau khi một quả đạn pháo hóa học 120 mm rơi trúng khu vực công sự của lực lượng người Kurd gần đập Mosul, Iraq, vào tháng 6, nó không phát nổ nhưng một số binh sĩ đã bị ốm, New York Times hôm qua dẫn tin từ các điều tra viên cho biết.
Gregory Robin, cựu kỹ thuật viên quân đội Pháp, người đang làm việc cho Cơ quan nghiên cứu Sahan, đăng ký hoạt động ở Anh, thu hồi quả đạn pháo này vào cuối tháng 6. Phần đuôi của nó bị vỡ, rò rỉ ra một chất lỏng làm xông lên mùi của clo và gây khó chịu cho đường thở và mắt người tiếp xúc.
Theo Robin và James Bevan, Giám đốc Cơ quan nghiên cứu vũ trang xung đột (CAR), tổ chức liên kết với Cơ quan nghiên cứu Sahan, đây là lần đầu tiên loại đạn pháo này được tìm thấy trong cuộc xung đột.
Hai tổ chức này khi gửi báo cáo tới lực lượng người Kurd ở Iraq, lưu ý đạn pháo dường như được sản xuất trong phân xưởng của IS. Vũ khí này bao gồm đầu đạn được đổ đầy chất hóa học, có thể hầu hết là clo. Trong khi chờ Hội đồng an ninh khu vực người Kurd phân tích trong phòng thí nghiệm, ông Robin cho nói "Tôi chắc chắn nó là clo".
Hôm 6/7 vừa qua, một nhà điều tra khác lại tìm thấy bằng chứng cho thấy có hai cuộc tấn công riêng rẽ bằng hạt đạn hóa học trên khu vực người Kurd kiểm soát ở đông bắc Syria.
Tại hai địa điểm là Tel Brak và Hasakah, các phiến quân IS thực hiện cuộc tấn công vào cuối tháng 6 và có vẻ như dùng pháo và tên lửa nhỏ chứa chất hóa học công nghiệp đôi khi được dùng làm thuốc trừ sâu, theo các nhà điều tra.
Ông Bavan cho rằng các quả pháo phát nổ ở các khu vực canh tác nông nghiệp gần ba ngôi nhà do lực lượng người Kurd mang tên Đơn vị Phòng vệ Nhân dân (YPG) sử dụng tại Tel Brak. Các phiến quân IS còn ném pháo vào khu vực dân cư ở Hasakah, ít nhất một quả trúng nhà dân.
Lực lượng YPG hôm qua ra bản thông cáo lên án "những hành động tội ác" và cho biết trong 4 tuần qua họ đã thu được các mặt nạ phòng khí độc của các phiến quân IS.
Vụ tấn công vào Tel Brak khiến 12 quân lính YPG bị ốm, với nhiều triệu chứng như nhức đầu, khó thở, buồn nôn, nôn mửa, khó chịu ở mắt, mất phương hướng, tạm thời bị tê liệt và một số trường hợp mất nhận thức, theo một nhà điều tra giấu tên của CAR.
Người này cũng cho hay ông kiểm tra hai hố bom tại Tel Brak và một hố ở Hasakah, những địa điểm bị trúng đạn. Mùi ở đó rất mạnh, khó chịu và nhanh chóng gây đau đớn.
Ông Bevan cho rằng các cuộc kiểm tra đến nay vẫn chưa có kết luận cuối cùng. Tuy nhiên ông Robin và các nhà điều tra thực địa cho rằng có thể các cuộc tấn công của IS là các cuộc thử nghiệm vũ khí mới của bọn chúng."Tôi dự đoán rằng các cuộc thử nghiệm sẽ tiếp tục xảy ra, bởi vì nó hiệu quả", ông Robin nói.
Hai tổ chức nói trên đề xuất lực lượng người Kurd ở Iraq và Syria nên nâng cao sự sẵn sàng để đối phó với các vụ tấn công hóa học từ IS.
Theo Reuters, Nhà Trắng cho hay họ biết thông tin về vũ khí hóa học và đang tìm kiếm thêm thông tin. "Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi các báo cáo này chặt chẽ", Alistair Baskey, phát ngôn viên Hội đồng an ninh quốc gia Nhà Trắng nói trong tuyên bố.
Tổ chức IS thời gian gần đây còn chiếm giữ thêm một số địa điểm quan trọng ở Iraq, khiến dư luận đặt nghi vấn về hiệu quả truy quét của liên minh do Mỹ dẫn đầu. Cùng với quân đội chính phủ, lực lượng người Kurd ở hai nước này được coi là nhân tố chủ đạo đẩy lui bước tiến của IS.
Khánh Lynh