Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (giữa) trong cuộc họp với các ngoại trưởng ASEAN tại Côn Minh. Ảnh: Reuters
Văn bản được Malaysia đưa ra chỉ đơn thuần là một "chỉ dẫn truyền thông" cho các bộ trưởng ASEAN để tham khảo tại cuộc họp báo sau cuộc họp, chứ không phải là tuyên bố chung cuối cùng đã được các nước thống nhất, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Indonesia Arrmanatha Nasir nói với AFP.
Trong một tuyên bố đưa ra hôm 14/6 bởi Bộ Ngoại giao Malaysia, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã cảnh báo rằng các hành động gần đây trong tranh chấp trên biển "có nguy cơ phá hoại hòa bình".
Tuyên bố mô tả "một cuộc trao đổi thẳng thắn" - ngôn ngữ ám chỉ một cuộc đối đầu ngoại giao giữa các ngoại trưởng của ASEAN và người đồng nhiệm Trung Quốc tại cuộc họp ở Côn Minh, Trung Quốc.
Ông Nasir hôm nay cho biết cuộc họp của các ngoại trưởng Đông Nam Á và Trung Quốc đã kéo dài quá thời gian trong lịch trình, có nghĩa là cuộc họp báo bị hủy và một số bộ trưởng ngoại giao ASEAN đã phải rời đi ngay lập tức.
"Các bộ trưởng ngoại giao ASEAN không có cơ hội thảo luận họ sẽ công bố các nội dung trong chỉ dẫn truyền thông với báo giới như thế nào", ông Nasir cho biết.
Các quan chức Malaysia chưa đưa ra bình luận, nhưng Ban Thư ký ASEAN ở Jakarta cho biết không có tuyên bố chính thức được đưa ra sau cuộc họp.
Các nhà phân tích đã đưa ra những giả thuyết khác nhau cho vấn đề này. Có người cho rằng ASEAN rút lại tuyên bố sau khi chịu áp lực từ Trung Quốc, trong khi một người khác cho rằng Malaysia dường như đã nhầm lẫn.
Bridget Welsh, một nhà phân tích Đông Nam Á tại Đại học Ipek ở Thổ Nhĩ Kỳ, cho rằng vụ việc dường như xuất phát từ sai lầm của Malaysia. "Tôi nghĩ rằng ASEAN muốn chờ cho đến khi tòa trọng tài ra phán quyết trước khi đưa ra bất kỳ tuyên bố chung nào", Welsh nói, nhắc đến việc Philippines kiện yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông lên Tòa Trọng tài Quốc tế. Tòa dự kiến ra phán quyết trong tháng này.
Trong khi đó, chuyên gia về Đông Nam Á Carl Thayer cho rằng Trung Quốc có thể đã phản đối những lời lẽ mà Ban thư ký ASEAN đưa ra trong tuyên bố chung. "Việc này khiến Ban thư ký ASEAN rút lại tuyên bố trước đó", ông nhận định.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với phần lớn diện tích Biển Đông, chồng lấn lên vùng biển các quốc gia láng giềng thuộc ASEAN như Việt Nam, Philippines. Nước này củng cố tuyên bố bằng cách xây đảo nhân tạo ở Biển Đông và nhiều công trình trên đó, như đường băng, bất chấp sự phản đối từ khu vực và quốc tế.
Xem thêm: Bản tuyên bố chung đoản mệnh về Biển Đông của ASEAN
Phương Vũ