Tổng thống Mỹ Barack Obama tham gia cuộc bầu cử sớm tại Illinois hôm 20/10. Ảnh: Reuters
Trong cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra vào ngày 4/11, Mỹ sẽ bầu tất cả 435 ghế trong Hạ viện, 33 trong số 100 ghế Thượng viện và thống đốc của 36 bang và ba vùng lãnh thổ.
Cuộc bầu cử diễn ra trong bối cảnh nước Mỹ đang phải đối mặt với nhiều khủng hoảng gồm những ca lây nhiễm Ebola trong nước, mối đe dọa từ nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS). Ngoài ra còn có các vấn đề như chương trình Obamacare, số lượng trẻ em di cư vào Texas gia tăng, vụ bê bối tại Bộ Cựu chiến binh Mỹ và bạo loạn sắc tộc ở Ferguson, Missouri.
Theo Washington Post, đa số người dân nhận định khả năng đối phó với các vấn đề lớn của chính phủ đã giảm trong vài năm qua. Nhiều người đổ lỗi cho Tổng thống Obama và đảng Dân chủ hơn đảng Cộng hòa.
Tại thời điểm này, đảng Dân chủ chiếm đa số tại Thượng Viện với 53 ghế, so với 45 ghế của đảng Cộng hòa và hai ghế độc lập từ Maine và Vermont. Như vậy, đảng Cộng hòa cần thêm 6 ghế để kiểm soát Thượng viện.
Khi người dân được hỏi liệu họ sẽ bỏ phiếu cho đảng Dân chủ hay đảng Cộng hòa, 50% cử tri ủng hộ đảng Cộng hòa và 44% nghiêng về phía đảng Dân chủ. FiveThirtyEight Politics cho rằng cơ hội thắng cử của đảng Cộng hòa tại Thượng viện hiện là 62,3%, trong khi cơ hội của đảng Dân chủ chỉ là 37,7%.
Theo Economist, đảng của tổng thống đương nhiệm luôn không dành được ưu thế trong bầu cử giữa kỳ. Bill Clinton là tổng thống duy nhất kể từ năm 1945 không mất ghế Thượng viện trong nhiệm kỳ thứ hai của mình. Ông Clinton từng nói yếu tố kinh tế quan trọng hơn tất cả mọi thứ.
Trong kỳ bầu cử lần này, nền kinh tế Mỹ có sự tăng trưởng nhẹ, tỷ lệ thất nghiệp giảm và chỉ số niềm tin tiêu dùng đạt mức cao nhất trong 7 năm. Tuy nhiên, những điều này khó có thể giành ưu thế về cho đảng Dân chủ, vì người dân vẫn không cảm thấy an tâm.
Bầu cử giữa kỳ Mỹ cũng là một cách để trưng cầu dân ý về mức độ tín nhiệm đối với đương kim tổng thống. Một thăm dò dư luận của Washington Post và ABC News cho thấy mức tín nhiệm Tổng thống Obama là 43% và mức bất tín nhiệm của ông là 51%. Ông Obama đã bắt đầu chiến dịch bầu cử thay mặt các ứng cử viên thống đốc, nhưng ông tránh xuất hiện ở những tiểu bang đang cạnh tranh ghế vào Thượng viện. Ở các bang này, các ứng cử viên cũng tìm cách giữ khoảng cách với tổng thống.
Cũng trong cuộc thăm dò dư luận kể trên, trong số những người cho biết ông Obama sẽ là nhân tố trong quyết định bầu cử của họ, tỷ lệ cử tri cho biết họ sẽ sử dụng lá phiếu của mình để bày tỏ sự bất tín nhiệm với tổng thống cao hơn 10 điểm so với số người ủng hộ ông.
Các cử tri đảng Cộng hòa cũng nhiệt tình hơn về việc bầu cử so với những người từng bầu cho ông Obama, ước tính dựa trên những người cho biết họ chắc chắn sẽ bỏ phiếu. Các cử tri từng ủng hộ ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Mitt Romney năm 2012 cho biết họ đang theo dõi chặt chẽ cuộc bầu cử.
Nếu đảng Dân chủ thất bại trong cuộc bầu cử sắp tới, các nghị sĩ đảng Cộng hòa sẽ chiếm số đông trong Quốc hội. Tổng thống Obama và đảng của ông sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi thông qua các chính sách vì có thể vấp phải phản đối từ những nghị sĩ này.
Phương Vũ