Những người dân địa phương mô tả thị trấn nhỏ Söke, tỉnh Aydin, là một khu vực không giàu cũng chẳng nghèo, dù dọc bờ biển có rất nhiều khu nghỉ dưỡng và thành phố cổ Ephesus nổi tiếng cũng nằm cách đó chỉ 16 km về phía bắc.
Trong khi các tỉnh phía tây Thổ Nhĩ Kỳ nổi tiếng là cởi mở và tự do về chính trị thì tại Söke, các bức tranh graffiti của những người theo chủ nghĩa dân tộc cực hữu được vẽ đầy tường.
Melvut Mert Altintas đã làm việc cho lực lượng cảnh sát chống bạo động Ankara hai năm rưỡi. Ảnh: Barcroft
Thị trấn này từng là trung tâm của ngành sản xuất cotton và bố mẹ của Altintas, ông bà Hamidiye và Israfil, hiện 50 tuổi, đều từng làm việc trong một nhà máy dệt trước khi nghỉ hưu. Cả hai người hiện đã bị bắt, dù họ chưa bị buộc tội.
"Họ chỉ là những người bình thường", Telegraph dẫn lời một hàng xóm kể. "Họ không quá cởi mở nhưng chúng tôi chưa từng có bất kỳ vấn đề gì với họ. Chúng tôi không hay gặp con trai họ lắm".
"Mẹ cậu ta rất sốc", một người khác nói. "Bà ấy bảo: 'Sao con trai tôi lại làm một việc như thế được?' ".
Altintas sinh ngày 24/6/1994, tốt nghiệp trường trung cấp cảnh sát ở thành phố Izmir, ven biển Aegan.
Sau khi rời gia đình và tham gia vào lực lượng cảnh sát Ankara, y chuyển đến sống ở một khu chung cư nằm trên một cửa hàng bán xe đạp trẻ em ở Demetevler, khu ngoại ô toàn dân lao động ở thủ đô.
Con đường tấp nập ở Phố 357, với các cửa hàng, siêu thị và quán cafe, nằm cách Trung tâm Nghệ thuật Đương đại ở trung tâm Ankara khoảng nửa giờ lái xe. "Khu vực này không có gì quá tệ nhưng nó không phải là nơi được ưa thích ở Ankara", một người dân nói.
Tuy nhiên, Altintas đã không ở đây lâu.
Theo hàng xóm và anh trai của người chủ cho Altintas thuê nhà, nam cảnh sát trẻ này đã chuyển đi ngay sau khi cuộc đảo chính gây chấn động Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7 thất bại và bán hết tất cả tài sản.
Cha mẹ và chị gái của Altintas đều đang bị giam giữ. Ảnh: Barcroft
Nơi y sinh sống tiếp theo là một căn hộ nằm trong ngõ cụt ở khu ngoại ô nghèo đông đúc phía bắc Keçiören. Giống như Söke, đây là nơi nổi tiếng với chủ nghĩa dân tộc.
Những người hàng xóm xác nhận rằng Altintas ở chung nhà với một người bạn là luật sư cũng là chủ nhà và người này cũng đã bị bắt.
"Chúng tôi có chào hỏi nhau nhưng không nhiều", Adnan Şeker, một người nghỉ hưu 52 tuổi, nói về người luật sư. Ông cho hay người này xuất thân từ vùng đông nam, địa bàn mà phần đa người Kurd sinh sống.
"Thi thoảng khi anh ta gọi điện, tôi nghe anh ta nói tiếng Kurd", ông kể.
Hôm 14/12, Altintas thuê một phòng khách sạn gần trung tâm triển lãm và hai ngày sau tới đó.
Timur Özkan, điều phối viên của cuộc triển lãm, kể rằng các nhân viên ở đây đã nhìn thấy y mặc bộ vest đen, đeo phù hiệu cảnh sát.
"Anh ta tham gia cuộc triển lãm và ít lâu sau rời đi", ông Özkan kể. "Tất nhiên không ai nghi ngờ gì. Chúng tôi đoán rằng có thể anh ta nhầm lẫn về ngày diễn ra cuộc triển lãm mà mình đã lên kế hoạch tấn công hoặc anh ta chỉ đang thám thính".
Sáng 19/12, Melvut Mert Altintas ngồi trong khách sạn, gọi cho đơn vị cảnh sát chống bạo động mà y đã làm việc hai năm rưỡi để thông báo nghỉ ốm.
Sau đó, y cạo râu, mặc sơmi trắng, vest đen và thắt cà vạt chỉnh tề, tới trung tâm triển lãm ảnh. Altintas trình thẻ cảnh sát để vào bên trong Trung Tâm Nghệ thuật Đương đại mà không cần đi qua máy dò kim loại ở cửa ra vào.
Ít phút sau, y rút một khẩu súng lục ra và bắn 9 phát vào lưng ông Andrey Karlov, đại sứ Nga tại Thổ Nhĩ Kỳ đang phát biểu tại triển lãm.
Khoảnh khắc đại sứ Karlov bị ám sát. Độc giả cân nhắc trước khi xem:
"Đừng quên Aleppo, đừng quên Syria!", y hét lên bằng tiếng Thổ Nhĩ Kỳ rồi bằng tiếng Arab: "Chúng tôi đã thề với Nhà tiên tri Muhammad rằng sẽ tử vì đạo để trả thù cho Syria và Aleppo".
Y còn hô "Đấng Allah toàn năng" và nhiều khẩu hiệu Hồi giáo khác. Altintas nói đã sẵn sàng chết và không muốn làm những người khác trong buổi triển lãm bị thương.
"Chỉ có cái chết mới giải thoát tôi khỏi nơi đây. Tất cả những người tham gia vào cuộc đàn áp này sẽ lần lượt phải trả giá", Altintas nói.
15 phút sau vụ ám sát, Altintas cũng ngã gục dưới nòng súng của chính các đồng nghiệp. Qua khám xét phòng khách sạn của Altintas, cơ quan điều tra phát hiện một số tài liệu về tổ chức khủng bố al-Qaeda cùng các dấu vết liên quan tới mạng lưới của giáo sĩ Fethullah Gulen đang lưu vong ở Mỹ. Ông Gulen bị giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc là chủ mưu của cuộc đảo chính 5 tháng trước.
18 thanh tra Nga cùng 7 đồng nghiệp Thổ Nhĩ Kỳ đã lập tổ điều tra vụ ám sát đại sứ Karlov. Các chuyên gia sẽ xem xét liệu Altintas hành động một mình hay có âm mưu phức tạp hơn.
Một quan chức cấp cao Thổ Nhĩ Kỳ giấu tên cho rằng vụ ám sát được thực hiện "cực kỳ chuyên nghiệp, không phải là hành động đơn độc", đồng thời khẳng định nó đã được lên kế hoạch kỹ lưỡng.
Xem thêm: Lỗ hổng an ninh khiến đại sứ Nga bị ám sát
Đàm Mỹ Linh