Bà Kurdish Rabia Ali cùng con trai Ali Mehmud hôm 11/10 gục bên mộ người thân, một chiến binh người Kurd thiệt mạng trong trận chiến với IS ở Kobani, Syria. Người đàn ông này được chôn cất tại một nghĩa trang ở Suruc, Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: AP.
Ở thị trấn Kobani thiếu thốn thiết bị y tế nên nhà hoạt động người Kurd Blesa Omar đưa ba đồng đội bị thương trong trận chiến chống lại IS tới một bệnh viện của Thổ Nhĩ Kỳ để chữa trị. Suốt 4 tiếng tiếp theo, người đàn ông này bất lực nhìn những người đồng chí của mình lần lượt qua đời, chỉ vì biên phòng của Thổ Nhĩ Kỳ từ chối cho họ qua.
"Với tôi, rõ ràng rằng họ chết vì phải chờ đợi quá lâu. Nếu họ nhận được sự giúp đỡ, thậm chí chỉ cần một tiếng trước cái chết của họ thì những người ấy có thể đã sống", Omar, 34 tuổi, một người Kurd ở Iraq nhưng mang quốc tịch Thụy Điển, cho biết.
Theo Omar, khi các binh lính nhận ra những người ấy đã chết, họ mới nói "giờ thì anh có thể qua cùng với những thi thể này".
"Tôi không thể quên được điều đó. Thực sự hỗn loạn, đó là một thảm kịch", Omar vừa nói vừa nén nước mắt tuôn rơi.
Cái chết của các chiến binh người Kurd bị thương tắc nghẽn ở biên giới biến thành lời chỉ trích hướng về chính quyền Ankara. Người Kurd buộc tội chính quyền nước này quay lưng lại với cuộc chiến của láng giềng chống lại IS.
Cơn giận dữ đó đã mang tới bạo lực cho Thổ Nhĩ Kỳ. Tuần trước, cộng đồng thiểu số người Kurd nổi dậy trong các cuộc bạo động làm ít nhất 35 người thiệt mạng. Hôm 14/10, các máy bay chiến đấu của Thổ Nhĩ Kỳ được cho là đã đánh bom quân du kích người Kurd lần đầu tiên trong hai năm qua.
Theo Hurriyet Daily News, Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng đã hào phóng với người Kurd khi mở cửa biên giới cho 200.000 người tị nạn từ khu vực thị trấn Kobani kể từ khi IS mở cuộc tấn công cách đây hai tuần.
Liên Hợp Quốc cảnh báo về một vụ thảm sát có thể xảy ra ở Kobani khi những chiếc xe tăng của Thổ Nhĩ Kỳ dàn trận ở biên giới nhưng không làm gì để bảo vệ thị trấn này.
Bức xúc vì Thổ Nhĩ Kỳ không cho qua biên giới để chữa bệnh, người Kurd cũng cảm thấy bị bỏ rơi khi trận chiến ở Kobani diễn ra ác liệt. Quỳ xuống ngôi mộ mới đắp của anh trai, Ali Mehmud vơ nắm đất vào lòng bàn tay rồi đưa lên môi hôn và nhẹ nhàng đặt chúng về ụ đất nhỏ.
Anh trai của Ali, Seydo, một tài xế xe tải và là cha của bốn người con ở thị trấn của người Kurd Ayn Bat ở Syria, bị giết bốn ngày trước ở Kobani. Tại đây, Seydo chiến đấu cùng các đồng đội người Kurd khác chống lại các tay súng IS.
"Có một ngọn lửa bên trong trái tim tôi", Ali cất lời trong một nghĩa trang nhỏ ở huyện Suruc, Thổ Nhĩ Kỳ, khi cơn gió cuốn theo bụi và mùi khó chịu của người chết lẫn vào không khí. "Chỉ có người Kurd mới đang giúp chúng tôi, ngoài ra chẳng có ai cả. Không ai ở cộng đồng quốc tế nữa".
Trong những khu trại tị nạn đông đúc, khu công cộng hay nơi hội họp của thị trấn nghèo nàn ở Thổ Nhĩ Kỳ gần biên giới với Syria, những lời tương tự như thế là câu cửa miệng của hàng nghìn người Kurd trốn chạy khỏi cuộc tấn công của IS từ giữa tháng 9.
Không ai tranh cãi rằng liên minh do Mỹ đứng đầu đã tiến hành hơn 40 cuộc không kích chống lại các tay súng của Nhà nước Hồi giáo tự xưng đang bao vây Kobani, lẫn việc Thổ Nhĩ Kỳ đã cho phép hơn 200.000 người tị nạn qua biên giới.
Cả Thổ Nhĩ Kỳ và người Kurd ở Syria cho rằng Mỹ và Thổ, cộng đồng quốc tế nói chung, phải nỗ lực hơn nữa để cứu giúp Kobani khỏi rơi vào tay IS.
"Tại sao thế giới không giúp Kobani? Nếu thấy con cá mà không có nước thì bạn phải chạy đi giúp nó chứ. Người Kobani không phải con người sao?", ABC News dẫn lời Mohammed, thành viên của hội đồng địa phương hiện giúp quản lý một khu tị nạn ở Suruc, đặt câu hỏi. Người đàn ông này từ chối tiết lộ tên vì sợ gặp rắc rối với chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ. "Mỹ phải làm gì đó", Mohammed nói.
Đến nay, ước tính 200.000 người chạy khỏi Kobani đã tìm thấy chỗ trú ẩn ở trại tị nạn tại Suruc và những ngôi làng xung quanh, chen chúc trong các tòa nhà công cộng hay nhà thờ Hồi giáo.
Tính riêng ở Suruc, ba trại tị nạn với những hàng lều xám thẳng hàng được dựng lên, và cái thứ tư sẽ mở cửa vào ngày mai. Các tình nguyện viên đi phát bánh mì cho người tị nạn. Những xe tải chở lương thực mới đây cũng phân phối gạo và đậu để họ nấu bữa tối. Sự cứu trợ này đến từ đảng Dân chủ Nhân dân, đảng người Kurd ở Thổ Nhĩ Kỳ, và từ người dân Suruc, phần lớn là người Kurd.
Trở lại nghĩa trang Suruc, nơi thi thể anh trai Ali được đưa từ Syria sang và chôn cất tại đây, Ali cho rằng người Kobani như anh, hiện bị bỏ rơi và không chắc cảnh tha hương sẽ kéo dài bao lâu khi trận chiến vẫn đang tiếp diễn, biết ơn sự giúp đỡ trên.
"Người dân Suruc đang giúp chúng tôi. Người Kurd ở Suruc luôn bên cạnh chúng tôi", Ali cho hay.
Bình Minh