Báo Telegraph phân tích cuộc bầu cử tổng thống vòng hai tại Ukraina với kết quả sơ bộ có lợi cho ứng cử viên Viktor Yanukovich.
Ông Viktor Yanukovich vẫy chào người ủng hộ tại cuộc vận động tranh cử ở thủ đô Kiev vào ngày 5/2. Ảnh: AP. |
Khi nhiệt kế chỉ mức -10 độ C và những điệu nhạc mạnh vang lên trong bầu không khí lạnh giá của ngày chủ nhật, Viktor Yanukovich bước lên một sân khấu ngoài trời ở thủ đô Kiev của Ukaina. Chính trị gia có thân hình cao lớn vẫy chào đám đông trước khi phát biểu.
“Giờ phút chiến thắng của chúng ta đang tới rất gần. Mọi người đã chứng kiến đất nước của chúng ta bị hủy hoại như thế nào trong 5 năm qua. Bây giờ là lúc mọi thứ thay đổi!”, Yanukovich tuyên bố trong lúc các màn hình plasma lớn chiếu hình ảnh ông trước đám đông reo hò.
Từng được mô tả là “xác chết chính trị” và “con rối của Nga” cách đây 5 năm, giờ đây cựu kỹ sư 59 tuổi đang đứng trước cơ hội trở lại chiếc ghế quyền lực nhất Ukraina nhờ cuộc bầu cử tổng thống hôm qua. Ông từng tới rất gần chiếc ghế đó vào năm 2004, nhưng làn sóng biểu tình trong cuộc Cách mạng Cam đã đẩy ông ra xa nó.
Nhưng điều đó dường như không thành vấn đề đối với hàng triệu cử tri Ukraina. Bằng chứng là ông đang đứng trước cơ hội giành chiến thắng trong vòng hai của cuộc bầu cử tổng thống và đánh bại đối thủ Yulia Tymoshenko – đương kim thủ tướng Ukraina. Chiến thắng của Yanukovich sẽ vẽ lại bản đồ địa chính trị tại châu Âu, đảo ngược con đường của Cách mạng Cam và đẩy Ukraina trở lại tầm ảnh hưởng của Nga.
“Họ nói rằng tôi đã thay đổi. Thực tế thì mọi người đều thay đổi. Trước kia tôi quá ngây thơ. Nhưng chúng ta đã nghiên cứu, tích lũy thêm kinh nghiệm và học hỏi từ những sai lầm”, Yanukovich nói trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Sunday Telegraph.
Nếu lên nắm quyền, rất có thể ông Yanukovich - người nói được tiếng Nga và có mối liên hệ với đảng Nước Nga thống nhất - sẽ ưu tiên việc thay đổi mối quan hệ giữa Ukraina với nước láng giềng Nga. Cũng có thể ông sẽ trao cho Điện Kremlin mức độ kiểm soát lớn hơn hơn trong việc quản lý hệ thống đường ống dẫn khí đốt qua lãnh thổ Ukraina. Hệ thống đường ống mang tính chiến lược này đem khí đốt của Nga tới châu Âu để giúp hàng triệu hộ gia đình ở đây sưởi ấm.
Những người ủng hộ Yanukovich tập trung tại Kiev để nghe ông diễn thuyết vào tối 5/2. Ảnh: AP. |
Chiến thắng của Yanukovich đồng nghĩa với việc Ukraina, một nước lớn ở Đông Âu với dân số gần 50 triệu người và một đội quân thường trực khổng lồ, sẽ từ bỏ tham vọng gia nhập Tổ chức quân sự Bắc Đại Tây Dương (NATO) và xem xét lại nỗ lực gia nhập Liên minh châu Âu.
"Kể từ hôm nay, một con đường mới đã mở ra với Ukraina", Yanukovich trong bài diễn văn tuyên bố thắng lợi tối chủ nhật.
Nga đang theo dõi sát sao mọi diễn biến trong cuộc bầu cử tại Ukraina. Đoán trước được chiến thắng của Yanukovich, Điện Kremlin đã phái một đại sứ tới Ukraina sau một thời gian bỏ trống vị trí này để bày tỏ sự không hài lòng đối với chính sách thân phương Tây của bộ máy cầm quyền hiện nay.
Đối với ông Yanukovich, một trẻ mồ côi trưởng thành trong cảnh nghèo khó, cuộc bầu cử ngày 7/2 là cơ hội thứ hai mà ông nghĩ sẽ chẳng bao giờ tới. Mới 5 năm trước, ông dường như mất tất cả khi hàng trăm nghìn người Ukraina mặc quần áo màu cam đổ ra đường để phản đối chiến thắng của ông trong cuộc bầu cử tổng thống 2004. Họ cho rằng có gian lận trong quá trình kiểm phiếu. Những cuộc biểu tình ấy – được gọi là cuộc cách mạng Cam – khiến Ukraina phải tổ chức lại cuộc bầu cử và Yanukovich thua cuộc.
Thất bại đó khiến hình ảnh Yanukovich trở nên nhạt nhòa trong mắt dư luận.Nó cũng đẩy Nga vào tình thế khó xử bởi trước khi cách mạng Cam nổ ra Tổng thống Vladimir Putin đã chính thức chúc mừng chiến thắng của Yanukovich và tuyên bố Điện Kremlin vui mừng vì có thêm một đồng minh mới. Nhưng sau đó một tòa án tại Ukraina tuyên bố thắng lợi của ông Yanukovich không có giá trị pháp lý.
Giờ đây tình hình cho thấy thất bại của Yanukovich cách đây 5 năm chỉ là bước lùi tạm thời. Cựu kỹ sư cơ khí khẳng định xây dựng lại các mối quan hệ với Nga sẽ là ưu tiên hàng đầu của ông, đồng thời cáo buộc Tổng thống sắp mãn nhiệm Vicktor Yushchenko đã phá hoại quan hệ với Matxcơva.
“Chúng tôi cần những mối quan hệ song phương mà hai bên cùng có lợi. Những mối quan hệ liên chính phủ Ukraina-Nga đã không được thiết lập trong thời gian qua. Trên thực tế chúng đã bị phá hủy. Chẳng có bất kỳ cuộc gặp song phương nào giữa hai nước trong một thời gian dài. Bạn có thể tưởng tượng điều đó không? Quan hệ thương mại của chúng tôi với Nga trị giá 40 tỷ USD. Nó rất quan trọng”, ông bình luận.
Yanukovich nói rằng dưới thời của ông, Ukraina sẽ gia nhập khu vực thương mại tự do với Nga, rằng tiếng Nga sẽ là ngôn ngữ chính thức thứ hai và có vị trí ngang hàng với tiếng Ukraina, rằng hạm đội Biển Đen của Nga trên bán đảo Crimea sẽ không phải rời khỏi đây khi hợp đồng thuê hết hạn vào năm 2017. Ông cũng sẽ xem xét việc công nhận Nam Ossetia và Abkhazia – hai khu vực ly khai khỏi Gruzia.
Anna German, một nghị sĩ Ukraina và cũng là cố vấn thân cận của Ukraina, nói: “Chúng tôi không muốn tạo khoảng cách với Nga. Ukraina có thể là cầu nối giữa Nga với phương Tây. Đó là một vai trò quan trọng”, German phát biểu.
Ứng cử viên tổng thống Yanukovich nhận được sự ủng hộ của các cử tri nói tiếng Nga ở các vùng công nghiệp phía đông và phía nam Ukraina. Ông tự nhận mình là chính trị gia thẳng thắn và luôn giữ lời hứa.
Với sự hỗ trợ của các cố vấn người Mỹ, ông đã học cách tự chế giễu bản thân và vươn lên từ những sai lầm. “Sự khác biệt giữa một người thông minh và một người ngốc nghếch là người thông minh không để những sai lầm cũ lặp lại”, ông nói.
Những người ủng hộ Yanukovich cho rằng hình ảnh của ông đã bị bóp méo một cách không công bằng.
“Một cỗ máy tuyên truyền khổng lồ đã hoạt động hết công suất để dư luận có cảm tưởng ông ấy giống như kẻ quái ác. Yanukovich vấp phải nhiều vấn đề nhưng ông đều vượt qua. Ông ấy tự đứng lên bằng đôi chân của chính mình”, German phát biểu.
Khi được hỏi ông có cảm giác của sự trả thù hay không nếu giành chiến thắng, Yanukovich không chớp mắt. “Tôi chỉ muốn phục vụ nhân dân và khôi phục sự ổn định của đất nước”, ông đáp.
Đối thủ nặng ký nhất của Yanukovich, đương kim Thủ tướng Yulia Tymoshenko, nói rằng bà không tin ông. Tymoshenko còn nghi rằng Yanukovich đã lên kế hoạch để làm sai lệch kết quả kiểm phiếu. Nữ chính trị gia 49 tuổi tuyên bố bà sẽ kêu gọi người ủng hộ biểu tình nếu phát hiện gian lận bầu cử.
Phe Tymoshenko cảnh báo tình hình sẽ không dễ dàng cho Yanukovich cho dù ông có nắm quyền. “Nếu Yanukovich giành chiến thắng ông ấy sẽ mắc kẹt giữa Nga và Liên minh châu Âu”, Hrihoriy Nemyria, Phó thủ tướng Ukraina và là đồng minh thân cận của bà Tymoshenko, nhận xét.
Có vẻ như Yanukovich đã sẵn sàng đối mặt với những cáo buộc gian lận. Trong cuộc vận động tranh cử cuối cùng trước ngày bỏ phiếu, ông nói với người ủng hộ: “Ngày 7/2 sẽ là ngày cuối cùng của Cách mạng Cam. Những người lãnh đạo cuộc cách mạng ấy sắp rời khỏi chính trường”.
Minh Long