Bill Clinton: Việt - Mỹ giải phóng chính mình khi chấp nhận nhau

Nhớ lại 20 năm trước, cựu tổng thống Bill Clinton cho rằng việc bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ là "một trong những thành tựu quan trọng nhất" của ông.

Ông cho biết khi bắt đầu tiến trình bình thường hóa, có rất nhiều khó khăn nhưng khi "chúng ta chấp nhận nhau thì chúng ta đã giải phóng chính mình".

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho rằng buổi lễ hôm nay là sự kiện đặc biệt, vì có sự hiện diện của Bill Clinton, tổng thống tuyên bố bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ vào ngày 11/7 của 20 năm trước, mở ra chương mới cho mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước. Ông Minh cảm ơn sự đóng góp của Bill Clinton và phu nhân Hillary, người từng làm ngoại trưởng Mỹ.

"Cảm ơn ngài đã vượt vạn dặm xa xôi đến dự buổi lễ quan trọng này", Phó thủ tướng Minh xúc động nói và cho biết  Bill Clinton đáp tới Hà Nội vào 2h sáng nay để tham dự buổi lễ kỷ niệm này.

Ông Minh cho rằng trong lịch sử, 20 năm là khoảnh khắc ngắn nhưng "chúng ta đã có bước đi ấn tượng, hướng về phía trước", Việt Nam và Mỹ đã nỗ lực vượt qua quá khứ, hướng tới tương lai. Ông khẳng định mối quan hệ đối tác toàn diện giữa hai nước là đóng góp quan trọng cho hòa bình và phát triển của châu Á Thái Bình Dương.

Clinton cũng nhắc tới đóng góp của nhiều người cho tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ, như các thành viên quốc hội, trong đó có con rể cựu tổng thống Johnson, thượng nghị sĩ John McCain, thượng nghị sĩ John Kerry, hiện là ngoại trưởng Mỹ. "Với những nỗ lực của mình, họ đã tạo ra động lực" để hai nước đạt được mối quan hệ như ngày hôm nay, ông cho biết.

Về vấn đề tìm kiếm hài cốt lính Mỹ mất tích trong chiến tranh, một điều kiện Washington từng đưa ra trong tiến trình bình thường hóa quan hệ, cựu tổng thống chia sẻ câu chuyện xúc động năm 2000, khi ông là tổng thống Mỹ đầu tiên tới Việt Nam sau chiến tranh. 

"Khi tôi tới nơi những người Việt Nam và Mỹ tìm hài cốt của một phi công Mỹ bị bắn rơi ở Hà Nội, trong đoàn có cả con của người phi công đó. Anh ấy thấy tận mắt người Việt Nam lăn lộn trong bùn để tìm lại hài cốt cha anh. Hillary nói với tôi rằng trong đời chưa bao giờ bà ấy thấy nhiều người trong một diện tích nhỏ như vậy để tìm hài cốt của một người", ông nói. 

Cựu tổng thốngcho rằng "quyết định dang rộng vòng tay hoặc hay siết chặt nắm đấm là tâm điểm của mọi xung đột trên thế giới hiện nay, và quyết định bản chất con người. Chúng ta mạnh mẽ hơn, tốt hơn, hay yếu đuối đi, phụ thuộc vào quyết định dang rộng vòng tay hay siết chặt nắm đấm."

Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius đánh giá 20 năm trước chỉ rất ít những người có tầm nhìn xa như tổng thống Bill Clinton mới có thể hình dung được tiềm năng của mối quan hệ này. "Bằng cách cùng nhau khắc phục quá khứ, chúng ta sẽ mở cánh cửa mới để hợp tác trong nhiều lĩnh vực", Osius nói.

Ông cũng cho rằng 20 năm là cơ hội để "chúng ta nhìn lại mình đã tiến xa như thế nào và tự thách thức chúng ta sẽ đi xa tới đâu".

"Khi chúng ta hướng đến 20 năm sau, tôi chợt nhớ đến điều mà Pete Peterson, đại sứ Mỹ đầu tiên ở Việt Nam từng nói, không có gì là không thể", ông khẳng định. 

Lễ kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ được tổ chức cùng với lễ kỷ niệm 239 năm quốc khánh Mỹ (4/7).

Tuyên bố bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ của Bill Clinton vào năm 1995 là một trong nhiều việc làm của ông nhằm giúp hai nước nâng cao tinh thần hòa giải, đồng thời cùng nhau hướng tới tương lai, bao gồm dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại và cuộc đàm phán cho một thỏa thuận thương mại song phương.

Bước đột phá trên dẫn tới sự kiện Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ký Quan hệ Đối tác Toàn diện năm 2013, một tầm nhìn chung thể hiện cho mối quan hệ song phương trên nhiều lĩnh vực và dẫn dắt hai quốc gia hướng tới tương lai.

Như Tâm - Phương Vũ

• Những gương mặt nổi bật giúp bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ
• Trở ngại tưởng không thể vượt qua ở chặng đầu quan hệ Việt - Mỹ