Ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Mitt Romney và vợ, Ann Romney. Ảnh: AFP |
Romney, cựu thống đốc bang Massachusetts một nhiệm kỳ, được trang bị bằng tài sản lớn, kinh nghiệm kinh doanh và một mạng lưới rộng lớn gồm những người gây quỹ, ủng hộ ông từ lần thất bại trước, trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2008.
Với chiếc cằm vuông cương nghị, đôi mắt lấp lánh và mái tóc hoa râm, ông được coi là ứng cử viên tổng thống sáng giá ngay từ những vòng đầu. Ông cưới và sống cùng chỉ duy nhất một phụ nữ, Ann Romney, suốt hơn 4 thập kỷ qua.
Romney từng để thua trước Thượng nghị sĩ bang Arizona John McCain trong cuộc đua làm ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa hồi năm 2008, nhưng ông chỉ có quãng thời gian nghỉ ngơi ngắn ngủi sau chiến dịch tranh cử. Ngay khi Barack Obama vào Nhà Trắng, Romney bắt đầu kêu gọi sự ủng hộ cho cuộc tranh cử năm 2012.
Romney hy vọng nền tảng về kinh doanh của mình sẽ giúp ông thuyết phục cử tri rằng ông có thể giúp phục hồi nền kinh tế trì trệ của Mỹ tốt hơn Tổng thống Obama.
Đạo Mormon
Ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa Mitt Romney và vợ trước đêm đối đầu trực tiếp với ứng cử viên tổng thống đảng Dân chủ Barack Obama. Ảnh: dgjackson |
Để chiến thắng trong cuộc ứng cử tổng thống của đảng Cộng hòa, Romney đã phải thuyết phục các cử tri trong đảng về lòng tin tưởng sâu sắc vào các nguyên tắc bảo thủ của mình. Ông cũng phải thuyết phục họ bỏ qua những biểu hiện theo trường phái tự do khi ông còn là thống đốc bang Massachusetts - nơi được coi là căn cứ địa của phe Dân chủ.
Một thách thức khác đối với Romney là sự nghi ngờ của nhiều người bảo thủ về niềm tin vào đạo Mormon của ông. Vợ ông, bà Ann Romney, vẫn luôn sát cánh bên ông trong chiến dịch tranh cử.
Willard Mitt Romney sinh năm 1947 tại bang Michigan. Cha ông, George Romney, theo Cộng hòa, từng là thống đốc bang này. Chính ông George cũng từng tham gia tranh cử tổng thống năm 1968.
Mitt Romney từng là người truyền đạo Mormon trong hai năm ở Pháp, trước khi học đại học Brigham Young và học luật và kinh tế tại Harvard. Ông Romney sau đó giữ một chức vụ cao trong giáo hội Mormon và làm việc tại công ty tư vấn quản trị Bain & Company ở Boston. Không lâu sau, ông giữ chức chủ tịch công ty này. Ông cũng là người thành lập công ty đầu tư tư nhân Bain Capital.
Năm 1994, Romney chạy đua với tư cách ứng cử viên đảng Cộng hòa của Thượng viện Mỹ ở tiểu bang Massachusetts, nhưng bị thua người đương nhiệm Ted Kennedy. Tuy thua cuộc, ông đã nâng cao danh tiếng của mình trong toàn bang và với những người Cộng hòa trên cả nước.
Y tế
Năm 1999, ông được mời tham gia tổ chức thế vận hội Olympics mùa đông tại thành phố Salt Lake. Các công việc chuẩn bị trước đó đã bị hoen ố bởi một loạt bê bối. Những người tổ chức đã chú ý đến mối quan hệ sâu sắc của Romney trong nhà thờ Mormon, sự nhạy bén trong kinh doanh và tinh thần trung thực của ông. Thế vận hội Olympics 2002 sau đó được công nhận là một thành công lớn.
Cũng trong năm này, Romney chạy đua chức thống đốc bang Massachusetts với tư cách là một người trung dung theo chủ nghĩa thực dụng, xua tan những lo ngại rằng ông sẽ áp đặt những chính sách xã hội bảo thủ tại bang ngả theo tự do chủ nghĩa này. Và ông đã thắng.
Là môt thống đốc bang, ông đã ký thành luật một chương trình y tế tổng thể, yêu cầu mọi người dân Massachusetts đều phải có bảo hiểm y tế. Chương trình này sẽ trợ cấp cho người không thể mua bảo hiểm hoặc những người không được công ty thuê lao động trả tiền bảo hiểm.
Chính sách này đã đặt Romney vào thế khó xử trong giai đoạn quyết định quá trình chạy đua vào Nhà Trắng. Những nhà phê bình cáo buộc cựu thống đốc bang phải chịu trách nhiệm về kế hoạch y tế năm 2010 của ông Obama. Kế hoạch có quan điểm giống với chương trình mà ông Romney ký thành luật năm 2006 này bị nhiều người Cộng hòa chỉ trích.
Kể cả trước khi tuyên bố ý định làm ứng viên tổng thống, Romney cũng từng phát biểu để bảo vệ chính sách y tế của Massachusettes trong khi vẫn công kích chương trình của Obama.
Ông Romney cũng từng đối mặt với những nghi vấn về sự cam kết đối với các nguyên tắc của phe bảo thủ trogn các vấn đề xã hội. Trong nhiệm kỳ ông làm thống đốc bang Massachusetts, một phán quyết của tòa án khiến bang này trở thành bang đầu tiên cho phép kết hôn đồng tính ở Mỹ. Romney đã phê phán quyết định này và cho rằng luật hôn nhân chỉ nên được thay đổi dựa trên một cuộc bỏ phiếu của người dân. Ông cũng đã tìm kiếm sự ủng hộ cho một sự sửa đổi luật để cấm hôn nhân đồng giới ở bang này.
Cột mốc quan trọng
Mitt Romney tranh luận trực tiếp trên truyền hình cùng Barack Obama. Ảnh: AP |
Năm 2006, Romney quyết định không tái tranh cử làm thống đốc bang để dồn sức chạy đua vào Nhà Trắng.
Trong cuộc tranh cử năm 2008, Romney đã cố gắng chứng tỏ mình là một người bảo thủ thành công ở Massachusetts và có thể lấy được trái tim của phe Dân chủ cũng như những cử tri độc lập. Tuy nhiên, Romney vẫn bị nghi ngờ rằng ông đã thay đổi lập trường trong vấn đề nạo phá thai và quyền của người đồng giới, chỉ để lấy lòng các cử tri bảo thủ hơn trong đảng Cộng hòa. Ông rút khỏi cuộc đua vào tháng 2/2008, sau khi tự bỏ tiền túi, chi hết 35 triệu USD.
Trong cuộc đua lần này, Romney tránh các vấn đề cũ bằng cách chĩa mũi nhọn công kích của ông vào ứng viên của đảng Dân chủ, Obama, thay vì đả phá các ứng viên khác trong đảng Cộng hòa.
Trong cuộc tranh cử năm 2012 này, kinh nghiệm từ thất bại năm 2008 tỏ ra có giá trị, đặc biệt là trong một chuỗi các cuộc thảo luận sôi nổi trên truyền hình. Romney liên tục dẫn đầu trong việc huy động tài trợ và trong các cuộc thăm dò ý kiến, mặc dù tỉ lệ ủng hộ cho ông nhìn chung vẫn còn ảm đạm. Nghi ngờ về tư tưởng của Romney, một số cử trị đảng Cộng hòa còn thúc giục các ứng cử viên khác thách thức ông.
Nhưng Romney và những người ủng hộ chiến dịch của ông đã chi một khoản tiền lớn để quảng cáo trong mùa bầu cử sơ bộ: 53 triệu USD (tính đến đầu tháng 4). Sau một chuỗi chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ, cựu thống đốc bang Massachusettes đã dẫn đầu, và đa số những người thuộc đảng Cộng hòa đều ủng hộ ông. Sau khi lần lượt loại từng đối thủ, Romney nắm chắc tấm vé ứng viên tổng thống của đảng Cộng hòa sau cuộc bầu cử ở Texas.
Ông chính thức được chọn làm ứng cử viên trong Hội nghị quốc gia của đảng này tại Tampa, Flordia vào ngày 28/8.
Hai ứng viên tổng thống Mitt Romney và Barack Obama đang chạy nước rút, với những cuộc tranh luận được truyền hình trực tiếp, trước khi cuộc bỏ phiếu bầu tổng thống Mỹ diễn ra ngày 6/11.
Trọng Giáp (theo BBC)