Trung Quốc bất chấp chủ quyền của Việt Nam và luật pháp quốc tế khi đưa giàn khoan HD-981 ra Biển Đông. Ảnh: Xinhua
Tờ South China Morning Post cuối tháng 4 đăng bài bình luận của Phó giáo sư Mike Rowse thuộc đại học Trung văn Hong Kong cho rằng, lập trường của Trung Quốc không có chỗ đứng trong dư luận quốc tế. Thậm chí ngay cả những nước mà Trung Quốc coi là bạn cũng kiên quyết phản đối tuyên bố chủ quyền trên.
Theo ông, cái gọi là đường 9 đoạn (còn gọi là đường lưỡi bò) mà Trung Quốc đưa ra để đòi chủ quyền hầu hết Biển Đông không thể đứng vững trên cơ sở lịch sử và pháp lý. Ngoài ra về mặt địa lý, hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa gần với Việt Nam hơn nhiều so với Trung Quốc đại lục.
Chuyên gia này khẳng định "mặc dù không có quyền trong các vấn đề đối ngoại như chính quyền trung ương, người dân Hong Kong vẫn có mong muốn mạnh mẽ về một giải pháp hòa bình cho bế tắc hiện nay".
Trong bài viết trên blog cá nhân hôm qua, học giả Lý Lệnh Hoa, nhà nghiên cứu Trung Quốc về biển và luật biển, ôn lại truyền thống hữu nghị Việt Nam - Trung Quốc trong quá khứ, đặc biệt nhân sự kiện 60 năm kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ.
Ông Lý nhấn mạnh rằng hai nước cần tiếp tục phát huy truyền thống trên, đồng thời phải đảm bảo duy trì một Biển Đông hòa bình và ổn định, xuất phát từ nhu cầu phát triển kinh tế hiện nay.
"Hai nước là láng giềng, đều tham gia ký kết Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002 và Công ước về Luật biển (UNCLOS) năm 1982. Chỉ cần hai bên bình tĩnh, lý trí, thông qua đàm phán hữu nghị và tích cực, thì tranh chấp và bất đồng nào cũng sẽ được giải quyết", ông viết.
Trong một bài phỏng vấn với Hoàn cầu Thời báo trước đó, học giả Lý Lệnh Hoa cũng thẳng thắn chia sẻ quan điểm rằng Bắc Kinh cần tuân thủ theo điều 74 và điều 83 của Công ước, cần tôn trọng chủ trương thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các quốc gia ven biển.
Các nhận định trên được đưa ra được đặc biệt quan tâm trong thời điểm căng thẳng gia tăng trong khu vực, khi Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 ra Biển Đông và hàng chục máy bay, tàu của nước này uy hiếp, cản trở lực lượng cảnh sát biển Việt Nam thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền.
Việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào định vị trong vùng biển Việt Nam vấp phải sự quan ngại và phản đối mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế. Mỹ lên án hành động của Trung Quốc là nguy hiểm và mang tính đe dọa, trong khi Nhật Bản kêu gọi Bắc Kinh kiềm chế những hành động đơn phương và khiêu khích.
Đức Dương