Tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ bị rút ruột 100 tấn đồng

Ngày 12/10, sau gần 30 tháng kể từ khi vụ tiêu cực bị phanh phui, VKSND Tối cao vừa ra cáo trạng truy tố 8 bị can về các tội tham ô tài sản, đưa và nhận hối lộ, cố ý làm trái, lợi dụng chức vụ quyền hạn.

Trong số này có ông Lương Phượng Các (nguyên phó giám đốc Sở Văn hóa thông tin tỉnh Điện Biên kiêm giám đốc Ban quản lý dự án Điện Biên Phủ) cùng hai thuộc cấp Lê Văn Viễn (nguyên phó giám đốc Ban quản lý), Trần Quốc Hưng (kế toán Ban quản lý) và bà Võ Thị Hồng (cựu giám đốc Công ty Mỹ thuật Trung ương) cùng hai phó giáo sư, tiến sĩ là ông Lê Huyên (cựu hiệu trưởng Đại học Mỹ thuật Công nghiệp) và Nguyễn Đức Sứng (nguyên chủ nhiệm khoa tạo dáng công nghiệp, Đại học Mỹ thuật Công nghiệp).

Năm 2004 khi hoàn thành, công trình được coi là tượng đài bằng đồng lớn nhất nước, nặng 220 tấn. Ảnh: Tuấn Kiệt

Cơ quan chức năng xác định, công trình tượng đài chiến thắng Điện Biên Phủ giai đoạn I được đặt tại trung tâm thành phố nhân kỷ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (1954-2004). Công trình được giao Công ty Mỹ thuật Trung ương đảm nhận, trong khi đơn vị này không có năng lực thực hiện. Công ty sau đó đã "bán" lại việc thi công đúc tượng đài cho Công ty TNHH Đoàn Kết, tỉnh Nam Định.

Do buông lỏng quản lý, thiếu sự giám sát của cán bộ có thẩm quyền, công trình đã bị bớt xén vật tư, thi công không đảm bảo chất lượng về kỹ thuật, mỹ thuật. Đặc biệt, quá trình điều tra phát hiện, công trình còn sử dụng đồng phế liệu để đúc tượng. Giám định của Viện khoa học hình sự Bộ Công an cho thấy, lượng đồng bị thiếu hụt so với dự toán gần 100 tấn, trị giá gần 2,7 tỷ đồng. Do vậy, tượng đài vừa khánh thành chưa được bao lâu đã xảy ra hiện tượng nứt, lún, gỉ sét...

Sau khi công trình hoàn thành, để hợp thức hóa chứng từ, nhóm cán bộ Ban quản lý dự án đã tìm đến hai cán bộ Đại học Mỹ thuật Công nghiệp là ông Huyên và Sứng. Theo VKSND Tối cao, không tham gia thực hiện việc giám sát, nhưng hai vị phó giáo sư, tiến sĩ này vẫn ký khống hợp đồng tư vấn giám sát và hồ sơ nghiệm thu chi tiết phần mỹ thuật, với tổng giá trị gần 250 triệu đồng. Trong phi vụ này, ông Huyên được chia 65 triệu đồng, ông Sứng gần 90 triệu, ông Các 18 triệu...

Theo kết quả giám định tài chính, hậu quả thiệt hại về vật chất của công trình tổng cộng hơn 5,5 tỷ đồng.

Quá trình điều tra còn phát hiện, ông Các đã lợi dụng chức vụ quyền hạn để yêu cầu giám đốc Công ty Mỹ thuật Trung ương đưa tiền "chi cho Ban quản lý dự án và quan hệ, cảm ơn cán bộ lãnh đạo các ban, ngành trong tỉnh". Muốn vừa lòng ông Các, bà Hồng đã dùng tiền cá nhân và đi vay để đưa 500 triệu đồng theo yêu cầu.

Tại cơ quan điều tra, ông Các khai đã chiếm hưởng 50 triệu đồng, đưa cấp dưới Viễn 40 triệu đồng. Gần 370 triệu đồng được Giám đốc Ban quản lý dự án chi "lót tay" cho cán bộ lãnh đạo nhiều đơn vị trong tỉnh. Tuy nhiên, những vị quan chức bị nêu tên đã phủ nhận có cầm tiền từ ông Các, do vậy không có cơ sở để quy kết.

VKSND Tối cao xác định, ông Các và bà Hồng phải chịu trách nhiệm về 500 triệu đồng trên. Trong đó, bà Hồng bị truy tố tội đưa hối lộ, còn người nhận là ông Các.

Liên quan vụ việc, ông Phạm Hoàng Be (Phó chủ tịch UBND tỉnh phụ trách văn hóa - xã hội) cũng vướng vòng lao lý. Ông bị cho rằng đã thiếu trách nhiệm, không kịp thời lãnh đạo việc tổ chức kiểm tra để phát hiện, xử lý các vi phạm trong quá trình thi công và nghiệm thu công trình dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng về tài sản... Tuy nhiên, xét ông ông Be phạm tội với lỗi vô ý, nguyên nhân sai phạm có một phần "động cơ thành tích", lại là cán bộ lãnh đạo có nhân thân tốt, nhiều cống hiến trong công tác nên VKSND Tối cao đã đình chỉ điều tra, miễn trách nhiệm hình sự.

VKSND Tối cao cho biết đã ủy quyền cho VKSND tỉnh Điện Biên thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử trong phiên tòa mở tại địa phương này.

Hoàng Khuê