Bị cáo Lã Thị Kim Oanh. |
Cùng tội danh này, 2 nguyên vụ trưởng của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn là Huỳnh Xuân Hoàng (Vụ Kế hoạch - quy hoạch) và Phan Văn Quán (Vụ Tài chính - kế toán) mỗi người bị đề nghị 4-5 năm tù. 3 bị cáo còn lại là cấp dưới của Lã Thị Kim Oanh gồm Phạm Tiến Bình (phó giám đốc) 16-18 năm về hai tội cố ý làm trái quy định quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Đỗ Đức Thuần (kế toán trưởng) 15-16 năm, Phạm Chính Nghĩa (trợ lý của Kim Oanh) 11-13 năm.
Các bị cáo khi nghe mức án đề nghị đều không biểu lộ cảm xúc. Riêng Lã Thị Kim Oanh, một nữ cảnh sát bảo vệ ngồi cạnh phải nắm chặt tay, có lẽ để giữ bình tĩnh cho bị cáo này. Trong những ngày xét xử vừa qua, Kim Oanh liên tục khóc với lý do tổng số tiền bị quy phải chịu trách nhiệm quá lớn (trên 72 tỷ đồng) trong khi gia tài sau nhiều năm công tác chẳng có gì.
Công tố viên nhận định, vụ án xảy ra tại Công ty Tiếp thị thương mại và nông nghiệp là vụ án kinh tế gây hậu quả đặc biệt lớn, trong đó Lã Thị Kim Oanh là thủ phạm chính. Bị cáo đã trực tiếp tham ô hơn 71,3 tỷ đồng và 92.000 USD; và cùng với Thuần, Nghĩa làm thiệt hại trên 34 tỷ đồng. Qua 8 ngày thẩm vấn, VKS đồng ý không tính số tiền hơn 700 triệu đồng chi không hóa đơn chứng từ vào số tiền tham ô của Lã Thị Kim Oanh.
Bản luận tội nhận định, nguyên vụ trưởng Hoàng và Quán đã tham mưu, đề xuất để 2 thứ trưởng Hà và Luân ký 9 công văn bảo lãnh giúp Lã Thị Kim Oanh vay hơn 131 tỷ đồng. Họ là lãnh đạo cấp vụ, trực tiếp quan hệ với Công ty Tiếp thị, nắm cụ thể và chính xác hoạt động của doanh nghiệp, do vậy phải chịu "mức án cao hơn hai lãnh đạo". Bị cáo Nguyễn Quang Hà, Nguyễn Thiện Luân, Huỳnh Xuân Hoàng và Phan Văn Quán "không làm đúng chức năng nhiệm vụ được giao, không làm đầy đủ trách nhiệm của những người lãnh đạo cấp bộ, cấp vụ". Họ không kiểm tra, kiểm soát quá trình thực hiện các dự án của Công ty Tiếp thị, nhưng lại ký nháy, ký xác nhận cho Lã Thị Kim Oanh vay tiền ngân hàng sử dụng trái mục đích, dẫn đến thất thoát tài sản nhà nước.
Công tố viên cho rằng, nguyên thứ trưởng Nguyễn Quang Hà ký 7 công văn bảo lãnh vay tiền, gấp hơn ba lần người đồng cấp Nguyễn Thiện Luân, song gia đình ông Hà đặc biệt có công với cách mạng, nên căn cứ quy định pháp luật, đề nghị HĐXX cho hưởng mức án thấp, tương đương mức án đề nghị với ông Luân. Cơ quan công tố ghi nhận: "4 bị cáo từng là Đảng viên, có quá trình công tác trong cơ quan nhà nước đóng góp nhiều năm trong ngành nông nghiệp phát triển nông thôn, được tặng thưởng nhiều huân, huy chương các loại".
Tuy nhiên, công tố viên không chấp nhận lời khai của 4 bị cáo rằng việc ký xác nhận văn bản vay tiền không phải là nguyên nhân chính dẫn đến thất thoát tài sản nhà nước. "Trong những lá đơn kêu oan, Hà, Luân, Hoàng và Quán đều nại ra những lý do không chính đáng, viện dẫn những căn cứ pháp luật đơn thuần, một chiều để biện minh hành vi phạm tội. Song có đầy đủ cơ sở kết luận rằng các bị cáo đã phạm vào tội thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".
Cơ quan công tố đề nghị tòa tuyên buộc bị cáo Oanh phải bồi thường hơn 72 tỷ đồng và 110.000 USD cho Tổng công ty Vật tư nông nghiệp - đơn vị tiếp nhận Công ty Tiếp thị. Ngoài ra Lã Thị Kim Oanh cùng bị cáo Thuần, Bình, Nghĩa phải liên đới bồi thường trên 34 tỷ đồng và 3.000 USD.
Bản luận tội đề cập: "Lã Thị Kim Oanh cùng các bị cáo ở Công ty Tiếp thị phải có trách nhiệm bồi hoàn hơn 129 tỷ đồng số tiền thất thoát. Việc Tổng công ty Vật tư Nông nghiệp dùng một số vốn được phép huy động trong kinh doanh để trả nợ gốc hơn 83 tỷ cho Tiếp thị không được coi là khắc phục hậu quả. Bởi đây là nguồn tiền của nhà nước, không phải của các bị cáo. Hơn nữa, việc dự kiến chuyển nhượng khách sạn 120 Quán Thánh và văn phòng số 164 Trần Quang Khải lấy tiền khắc phục hậu quả là không hợp pháp. Những tài sản này thuộc sở hữu nhà nước. Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý sử dụng".
Theo VKS, số tiền Tổng công ty Vật tư nông nghiệp trả nợ vay ngân hàng không phải là hơn 97 tỷ đồng như công văn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã nêu. Con số này chỉ là trên 83 tỷ đồng, vì còn khoản tiền 13,5 tỷ vẫn chưa được thanh toán.
Ngoài ra có 31 đơn vị tham gia liên doanh, ký kết hợp đồng kinh tế với Công ty Tiếp thị, và 43 cá nhân đóng tiền mua căn hộ cao cấp tại xã Dịch Vọng mà chưa quyết toán, thanh lý hợp đồng. Đây là những quan hệ kinh tế, dân sự, không giải quyết trong vụ án hình sự này.
VKS đề nghị, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần kiểm tra, rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành với các doanh nghiệp trực thuộc; kịp thời phát hiện, ngăn chặn những vi phạm.
Anh Thư