Người được đề nghị đặc xá phải có đủ các điều kiện sau đây:
- Chấp hành án phạt tù ít nhất là một phần hai thời gian đối với án phạt tù có thời hạn. Nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù.
- Đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 15 năm đối với án phạt tù chung thân…
- Chấp hành tốt nội quy trại giam, tạm giam, nhà tạm giữ, tích cực học tập, lao động; trong quá trình chấp hành án phạt tù liên tục được xếp loại cải tạo từ loại khá trở lên; khi được đặc xá không làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội…
- Chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, bồi thường thiệt hại, tiền truy thu, án phí hoặc nghĩa vụ dân sự khác...
- Người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là 13 năm, được đề nghị đặc xá khi thuộc một trong các trường hợp sau đây: đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, là thương, bệnh binh…
- Người có thành tích trong chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, xây dựng CNXH được tặng thưởng một trong các danh hiệu: Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động, Nhà giáo nhân dân...
- Khi gây án, người phạm tội chưa thành niên; người trên 70 tuổi; người đang mắc bệnh hiểm nghèo hoặc từ 60 tuổi trở lên mà thường xuyên ốm đau, không tự phục vụ bản thân được, có kết luận giám định y khoa hoặc xác nhận bằng văn bản của cơ quan y tế có thẩm quyền…
- Người có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình; nữ phạm nhân đang có thai hoặc có con nhỏ dưới 36 tháng tuổi đang ở với mẹ trong trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ...
Các trường hợp không được đặc xá
Người có đủ các điều kiện quy định nói trên nhưng thuộc các trường hợp dưới đây thì không được đề nghị đặc xá:
- Bản án hoặc quyết định của toà án đối với người đó đang có kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác; trước đó đã được đặc xá.
- Có từ hai tiền án trở lên; phạm tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia; bị kết án phạt tù về một trong các tội: khủng bố; phá hoại hoà bình; chống loài người; tội phạm chiến tranh; chống người thi hành công vụ có tổ chức hoặc phạm tội nhiều lần hoặc gây hậu quả nghiêm trọng hoặc xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội.
- Bị kết án phạt tù từ 10 năm trở lên với tội xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, nhân phẩm, danh dự của con người do cố ý; bị kết án phạt tù từ 7 năm trở lên đối với tội cướp tài sản, cướp giật tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, sản xuất trái phép chất ma tuý, mua bán trái phép chất ma tuý, chiếm đoạt chất ma tuý.
- Phạm tội giết người có tổ chức; giết người có tính chất côn đồ; cố ý gây thương tích có tổ chức hoặc có tính chất côn đồ hoặc phạm tội nhiều lần đối với một người hoặc một lần đối với nhiều người; hiếp dâm có tính chất loạn luân; hiếp dâm trẻ em có tính chất loạn luân; cướp tài sản có sử dụng vũ khí; cướp tài sản, cướp giật tài sản, trộm cắp tài sản có tổ chức hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng; cướp tài sản nhiều lần, cướp giật tài sản nhiều lần, trộm cắp tài sản nhiều lần (từ hai lần trở lên).
- Phạm các tội về ma tuý bị phạt tù dưới 7 năm mà thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại trên một năm; người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy hoặc người dùng thủ đoạn xảo quyệt, người ngoan cố chống đối trong vụ án phạm tội có tổ chức;
- Từng bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, kể cả cơ sở giáo dục trước đây hoặc trường giáo dưỡng mà bị kết án phạt tù về một trong các tội sau đây: về ma túy; giết người; hiếp dâm trẻ em; cướp tài sản; cướp giật tài sản; cưỡng đoạt tài sản; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; trộm cắp tài sản; bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản; chống người thi hành công vụ; mua bán phụ nữ hoặc mua bán người; mua bán, đánh tráo hoặc chiếm đoạt trẻ em; gây rối trật tự công cộng; tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có...
Bảo Hà