1 - Nếu trước khi cha bạn qua đời, cha con đã tìm gặp được nhau, cha bạn thừa nhận bạn đúng là đứa con đẻ ông bị thất lạc từ nhỏ, bạn không cần phải làm thủ tục nhận cha theo quy định của pháp luật. Trong trường hợp này có thể xảy ra một trong hai khả năng:
a) Cha bạn lập di chúc để lại cho bạn một phần tài sản: Bạn sẽ được hưởng một phần tài sản của cha bạn để lại (được ghi trong di chúc).
b) Cha bạn chết mà không để lại di chúc hoặc tuy có lập di chúc nhưng di chúc không hợp pháp: Khi đó, di sản sẽ được phân chia theo pháp luật.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 676 Bộ Luật Dân sự 2005, hàng thừa kế thứ nhất bao gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Bạn đã được cha bạn thừa nhận bạn là con đẻ của ông và không có tranh chấp với những người cùng hàng thừa kế với bạn (ở đây là những người con cùng cha khác mẹ với bạn) bạn sẽ được hưởng một phần tài sản của cha bạn để lại (những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần thừa kế bằng nhau).
2- Nếu trước khi cha bạn qua đời, cha con chưa có điều kiện tìm gặp được nhau, cha bạn chưa kịp thừa nhận bạn đúng là đứa con đẻ ông bị thất lạc từ nhỏ thì bạn cần phải làm thủ tục nhận cha.
Theo quy định tại khoản 1 Điều 65 Luật Hôn nhân và Gia đình, con có quyền xin nhận cha, mẹ của mình, kể cả trong trường hợp cha, mẹ đã chết. Bạn cần tiến hành các thủ tục nhận cha trước khi làm thủ tục để hưởng thừa kế.
Theo quy định tại Điều 34 Nghị định số 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 về đăng ký và quản lý hộ tịch và khoản 9 Điều 1 Nghị định số 6/2012/NĐ-CP ngày 2/2/2012 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 158/2005/NĐ-CP, bạn phải nộp Tờ khai (theo mẫu quy định). Kèm theo Tờ khai phải xuất trình: Giấy khai sinh (bản chính hoặc bản sao) của bạn; các giấy tờ, đồ vật hoặc các chứng cứ khác để chứng minh quan hệ cha con (nếu có).
Trong thời hạn 3 ngày, kể từ ngày nhận đủ giấy tờ hợp lệ, nếu xét thấy việc nhận, cha là đúng sự thật và không có tranh chấp, ủy ban nhân dân cấp xã đăng ký việc nhận cha, mẹ, con. Trường hợp cần phải xác minh, thời hạn nói trên được kéo dài thêm không quá 5 ngày. Khi đăng ký việc nhận cha, các bên phải có mặt, trừ trường hợp người được nhận là cha hoặc mẹ đã chết. Cán bộ tư pháp hộ tịch ghi vào Sổ đăng ký việc nhận cha, mẹ, con và Quyết định công nhận việc nhận cha, mẹ, con. Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã ký và cấp cho mỗi bên một bản chính Quyết định công nhận việc nhận cha, mẹ, con. Bản sao quyết định được cấp theo yêu cầu của các bên.
Sau khi hoàn tất thủ tục nhận cha, bạn sẽ được hưởng di sản thừa kế của cha bạn để lại (thừa kế theo pháp luật, những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần thừa kế bằng nhau). Việc bạn mang họ mẹ không ảnh hưởng tới quyền thừa kế của bạn đối với tài sản của cha bạn để lại.
Thạc sỹ, Luật sư Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội