Chiều 4/4, đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về dự thảo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi). Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật do Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật Nguyễn Khắc Định trình bày, với vấn đề thiệt hại được bồi thường, có ý kiến đề nghị đối với thiệt hại về tinh thần thì Nhà nước bồi thường, đồng thời xin lỗi, cải chính công khai cho người bị oan mà không cần có yêu cầu của người bị thiệt hại.
Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng, với tính chất của bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, việc bồi thường chỉ được thực hiện khi có yêu cầu của người bị thiệt hại. Việc xin lỗi và cải chính công khai quy định trong Luật này là hệ quả của quá trình giải quyết yêu cầu bồi thường. Trong quá trình giải quyết, căn cứ yêu cầu của người bị oan mà cơ quan nhà nước xin lỗi, cải chính công khai. Hơn nữa, trong trường hợp đã xác định người bị oan nhưng người đó không có yêu cầu thì cơ quan nhà nước cũng không thể chủ động tiến hành xin lỗi, cải chính công khai, bởi công khai sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền nhân thân của người bị oan.
Phó Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hải Phong cho rằng, với cá nhân ra bản án trái pháp luật khi đã biết là sai thì nhà nước không thể bồi thường thay, vì phi lý. "Tại sao nhà nước lại đứng ra bồi thường thay cho kẻ phạm tội", ông Phong nói.
Phó Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Hải Phong. Ảnh: QH
Ông cho rằng, không luật nào mong làm oan cho dân, tuy nhiên, vẫn khó tránh khỏi có oan sai. Cá nhân làm sai phải chịu trách nhiệm.
Về vấn đề cải chính, xin lỗi người bị oan, ông Phong cho rằng cơ quan làm sai không dũng cảm nhận cái sai nên luật phải cụ thể, bắt phải công khai xin lỗi. "Bắt giữ thì hoành tráng nhưng xin lỗi làm oan công khai chưa đầy 2 phút, ngay cả lời văn xin lỗi cũng không có văn hóa tố tụng. Do vậy, nên có thiết chế về lời xin lỗi", ông Phong đề nghị.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Ủy viên thường trực Uỷ ban Tư pháp) cho rằng quy định người bị oan có yêu cầu thì Nhà nước mới tổ chức xin lỗi công khai là "rất có vấn đề". "Tôi không hiểu tại sao dân làm sai với nhau thì nhà nước bắt phải xin lỗi nhau, còn nhà nước làm oan thì lại cần phải có yêu cầu mới xin lỗi?", bà nói.
Hoàng Thuỳ