Cuối tháng 7, đến thôn Đoài, xã Nam Hồng, huyện Đông Anh, Hà Nội hỏi nhà Hiếu Loan, người dân ở đây đều bảo: “Vợ chồng nhà ấy ngày xưa có công ty oai lắm, nhưng lừa của người ta đến mấy chục tỷ đồng. Giờ đi tù rồi. Chỉ tội cho 3 đứa con nhỏ…”.
Vừa nói xong tràng dài, người phụ nữ chỉ tay về phía cuối ngõ: “Bà Nghĩa, mẹ Hiếu đấy”. Theo hướng tay người chỉ là một bà cụ khoác áo nâu đang đạp xe chậm rãi. Hỏi thăm con trai và con dâu, bà ngại ngần trả lời. Dẫn khách vào nhà nhà, gương lo âu, bà Nghĩa phân trần: “Trước đây đã nhiều lần người ta kéo cả đoàn đến đòi nợ. Một đám hùng hổ, dọa nạt kinh khủng lắm. Tôi có bệnh đau đầu, chỉ căng thẳng tí là có thể bị ngất. Ba đứa cháu thì chẳng biết gì. Mỗi lần có người đến dọa chỉ rúm ró vào một xó".
Bà kể từ mẹ tụi nhỏ (Vũ Thị Loan, con dâu bà) bị bắt, hai đứa lớn học hành sa sút. Đứa nhỏ nhất mới chừng 3 tuổi, bà đành cắp cháu đi ở nhờ tại một ngôi chùa ở Hưng Yên, nương nhờ bóng Phật.
“Tôi chẳng biết vợ chồng nó làm ăn sao. Mới học hết lớp 4, lớp 5, chữ viết còn chưa chuẩn hết thì làm công ty kiểu gì. Từ hồi năm 2010, từng thứ trong nhà cứ theo nhau ‘đội nón’ ra. Đến cả cái ban thờ tôi mua để cúng bố tôi mà chúng nó cũng bán”, bà Nghĩa vừa nói vừa chỉ tay về phía mặt tường giữa nhà trống hoác vẫn còn vết kê của ban thờ cũ.
Theo bản án sơ thẩm của TAND Hà Nội, Loan và chồng là Hà Trung Hiếu (cùng 34 tuổi) có mảnh đất 92m2 ở thôn Đoài, đứng tên Loan. Cần vốn làm ăn, vợ chồng sang nhượng cho anh Lại Văn Hưng với giá 1,5 tỷ đồng. Được anh Hưng giao giữ sổ đỏ nhờ bán đất, vợ chồng Loan tiếp tục dùng chính mảnh đất ấy thế chấp nhiều lần, lừa vay tiền nhiều cá nhân, ngân hàng.
Khi anh Hưng hay tin, tố cáo lên công an, mọi chuyện mới vỡ lở. Năm 2011, TAND Hà Nội tuyên Loan phạm tội lừa đảo chiếm đoạt 7,7 tỷ đồng, án phạt chung thân. Chồng Loan là đồng phạm giúp sức, nhận 15 năm tù. Ngày 24/7, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao xem xét đơn xin giảm hình phạt của hai bị cáo.
Quá trình xét xử xác định, ngoài số tiền lừa đảo bị tố cáo, vợ chồng bị cáo còn vay mượn chằng chịt, tổng số tiền lên tới mấy chục tỷ đồng. Cho đến ngày xử phúc thẩm, vợ chồng Loan không khắc phục được hậu quả thiệt hại thêm một đồng bạc nào. HĐXX phân tích suốt phiên tòa để Loan và Hiếu rút đơn kháng cáo. Nhưng, cả hai bị cáo một mực giữ yêu cầu xin giảm nhẹ hình phạt với cùng một lý do duy nhất: còn mẹ già và ba con nhỏ không ai nuôi dạy.
Bị cáo Hiếu khai không biết gì, vợ bảo sao nghe thế khiến thành viên hội đồng xét xử phát cáu. Vì cả hai vợ chồng đều lãnh án, tòa tuyên chấp nhận một phần kháng cáo của Hiếu, giảm 2 năm tù cho bị cáo từ 15 năm xuống còn 13 năm. Vợ Hiếu bị tuyên y án chung thân.
Bị cáo Vũ Thị Loan tại phiên phúc thẩm ngày 24/7. Ảnh: Bảo Hà |
Quanh quẩn bên bà, vừa đọc kinh Phật và chạy nhảy khắp nhà, Hà Thị Bích - con gái út của vợ chồng Hiếu trông giống con trai. Ngoài tên bố mẹ đặt, khi theo bà lên chùa ở, Bích được các sư thầy cho ăn, ở, dậy chữ và còn đặt thêm tên mới là Diệu Khô.
Trái với em, Hà Thị Linh, chị cả 16 tuổi, thiếu hẳn sự vui tươi, hoạt bát của cô gái mới lớn. Linh buồn bã tâm sự: “Em sẽ cố gắng học hết lớp 12, còn thi đại học không dám nghĩ đến nữa. Học xong em sẽ xin đi làm công nhân lấy tiền cho em trai ăn học”.
Cậu em trai thứ hai mà Linh nhắc đến tên Hà Văn Trung, 14 tuổi. Sau khi mẹ bị bắt khoảng nửa năm, Trung bỏ bê học hành và thường xuyên đánh nhau với bạn bè, về nhà thì quậy phá, ai khuyên cũng không nghe. Mới đây, Trung đổi ý muốn trở lại trường học tiếp khiến bà Nghĩa và Linh lo lắng không biết làm sao.
Mấy hôm nay, tranh thủ những ngày từ chùa về thăm nhà, bà Nghĩa bảo Linh viết đơn xin miễn giảm học phí, rồi bà ký tên, tất tả chạy ra gặp trưởng thôn, ra xã xin chứng nhận. Chỉ vào Bích, bà bảo: “Hai bà cháu cứ nương nhờ cửa phật thôi. Sau này bà ‘xuôi’ rồi thì nhờ sư phụ dậy dỗ cháu nên người”.
Nhiều năm qua, đồ đạc còn lại trong nhà, bà Nghĩa đều mang bán hết để lấy tiền cho hai cháu lớn ăn uống tằn tiện qua ngày. Hơn hai năm qua, trong khi chờ thi hành án, con trai bà không có việc làm và nguồn thu nhập. Giờ đây, với những đồng tiền dưỡng già cuối cùng bà chỉ mong đủ nuôi hai đứa cháu đến khi Linh học hết lớp 12 rồi đi làm. Sau đó, đành để hai chị em tự lo liệu cho nhau... Tài sản còn lại trong nhà là chiếc xe đạp cũ để hai chị em Linh chung nhau làm phương tiện đi học.
Ngày 30/7, Linh vui mừng thông báo, Phó chủ tịch xã Nam Hồng đã ký vào đơn xin miễn giảm học phí năm học tới cho em. "Sắp tới em cũng sẽ vào chùa ở để tiết kiệm tiền sinh hoạt. Em trai em được một chủ quán cà phê nhận vào làm và cho ở nhờ", Linh nói.
Về Trung, trao đổi với VnEpress, ông Đinh Văn Thuận, Hiệu trưởng trường THCS Nam Hồng chia sẻ: “Chúng tôi luôn sẵn sàng chào đón và sẽ tạo điều kiện tốt nhất để em quay lại trường học. Năm học mới sắp bắt đầu, em Trung nên đến trường đăng ký học trở lại”.
Ông Thuận khẳng định, nếu Trung chưa hoàn thành chương trình học lớp 6, nhà trường sẽ cho em học lại còn nếu đã học xong sẽ sắp xếp cho em vào học lớp 7 bắt nhịp kịp với bạn bè. Ông Thuận nhấn mạnh Ban giám hiệu sẽ chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm quan tâm đến Trung nhiều hơn.
Bảo Hà