Bầu Kiên gian lận kinh doanh lắt léo qua 6 công ty

Ông Nguyễn Đức Kiên (bầu Kiên) lập Công ty Cổ phần phát triển sản xuất và Xuất nhập khẩu Thiên Nam, Công ty Cổ phần đầu tư Thương mại B&B, Công ty Cổ phần đầu tư tập đoàn tài chính ACB Hà Nội - ACBI, Công ty TNHH Đầu tư tài chính Á Châu Hà Nội - ACI HN, Công ty Cổ phần tập đoàn tài chính Á Châu - AFG và Công ty Cổ phần đầu tư Á Châu. Chức Chủ tịch HĐQT và Chủ tịch Hội đồng thành viên của 6 công ty này đều do ông Kiên nắm giữ.

VKSND Tối cao quy kết, lợi dụng vai trò chỉ đạo, chi phối toàn bộ hoạt động quản trị, điều hành ngân hàng ACB, thông qua 6 công ty trên, bầu Kiên đã thực hiện hàng loạt các hành vi phạm tội.

Cụ thể, Công ty Thiên Nam kinh doanh sản xuất hàng hoá may mặc, thêu ren; tư vấn đầu tư trong nước về thương mại, công nghiệp, xây dựng và bất động sản… với vốn điều lệ 11 tỷ đồng. Ngày 30/11/2009, Tổng giám đốc Thiên Nam là Lê Quang Trung ký văn bản thoả thuận về việc nhận chuyển giao, kế thừa và tiếp tục thực hiện Hợp đồng ủy thác đầu tư tài chính giữa Vietinbank với Ngân hàng ACB. Theo thoả thuận, Thiên Nam tiếp nhận toàn bộ trạng thái kinh doanh giá vàng ngoài lãnh thổ Việt Nam với khối lượng bán là 150.000 ounce, trị giá hơn 152 triệu USD, tương đương hơn 2.900 tỷ đồng; khối lượng trạng thái mua là 6.250 ounce, trị giá hơn 7,4 triệu USD, tương đương hơn 141,5 tỷ đồng.

Thực hiện thoả thuận trên, Công ty Thiên Nam đặt 5 lệnh bán 6.250 ounce vàng để hoàn tất trạng thái mua cùng số lượng này. Ngày 5/12/2009, HĐQT uỷ quyền cho bầu Kiên thực hiện giao dịch trạng thái vàng của công ty thông qua hệ thống điện thoại ghi âm tại Ngân hàng ACB. Các giao dịch qua điện thoại sau khi đã khớp lệnh sẽ được thể hiện bằng các phiếu xác nhận do ông Lê Quang Trung ký kết với ACB.

5 ngày sau, ông Trung đại diện ký hợp đồng giao dịch vàng trạng thái với ngân hàng ACB, quy mô là 150.000 ounce, hạn mức chặn lỗ là 10 triệu USD. Hợp đồng này thay thế Hợp đồng uỷ thác đầu tư tài chính giữa Vietinbank với ngân hàng ACB. Cùng ngày, bầu Kiên đặt một lệnh mở bán vàng với số lượng 45.000 ounce, trị giá hơn 52,6 triệu USD. Ngày 5/2/2010, bầu Kiên đặt 3 lệnh mua với số lượng 30.000 ounce, trị giá hơn 31,4 triệu USD để tất toán trạng thái bán vàng. Tiếp đó, trong các ngày 1/3 và 28/4/2010, bầu Kiên bán 30.000 ounce (hơn 33,5 triệu USD), mua 45.000 ounce (hơn 52,7 triệu USD).

Do Ngân hàng Nhà nước yêu cầu đóng trạng thái giao dịch vàng tài khoản ở nước ngoài nên ngày 30/7/2010, Công ty Thiên Nam phải đặt 49 lệnh uỷ thác mua tổng số 150.000 ounce (hơn 175,4 triệu USD, tương đương hơn 3.351 tỷ đồng) để tất toán toàn bộ trạng thái bán vàng.

VKSND Tối cao cho rằng, Thiên Nam đã mua bán 462.500 ounce, trị giá gần 513 triệu USD, tương đương gần 9.800 tỷ đồng. Sau khi tất toán, công ty này bị lỗ gần 414 tỷ đồng. Ngân hàng ACB phải ứng tiền để thanh toán cho đối tác nước ngoài khoản lỗ này và ghi nợ phải thu của Công ty Thiên Nam. Ngoài ra Thiên Nam còn kinh doanh trạng thái vàng trong nước với Ngân hàng ACB và bị lỗ gần 20 tỷ đồng.

VKSND Tối cao cáo buộc Công ty Thiên Nam không được cấp phép kinh doanh vàng vật chất và vàng trạng thái nhưng bầu Kiên đã chỉ đạo để kinh doanh gây thua lỗ hơn 433 tỷ đồng.

Không chỉ thương vụ đầu tư vàng, theo VKSND Tối cao, các công ty trên của bầu Kiên còn kinh doanh tài chính dù không được cấp phép. Cáo buộc của VKSND Tối cao cho hay Công ty B&B đã dùng hơn 2.300 tỷ đồng để mua cổ phần và góp vốn với Công ty CP bất động sản Hoà Phát Á Châu, Vietbank, Công ty cổ phần đầu tư INB, Công ty cổ phần thương mại dịch vụ Bắc Qua… Công ty AFG đầu tư 4.068 tỷ đồng để mua trái phiếu chuyển đổi của ngân hàng ACB và góp vốn vào các Công ty ACI, ACI - HN. Công ty ACBI đầu tư hơn 1.400 tỷ đồng để góp vốn vào các công ty khác và mua cổ phiếu của Techcombank, Eximbank.

Cũng với việc dùng vốn để kinh doanh tài chính trái phép, bầu Kiên đã chỉ đạo Công ty ACI dùng hơn 451 tỷ đồng để mua cổ phần của Công ty cổ phần đầu tư và thương mại Nhà Rồng, Công ty cổ phần dịch vụ hàng hoá Sài Gòn và Công ty Sabeco; sử dụng hơn 1.400 tỷ đồng của công ty ACI - HN để góp vốn và mua cổ phiếu ngân hàng ACB, DaiAbank, Vietbank, KienLongbank và Eximbank.

Theo VKSND Tối cao, các hoạt động đầu tư tài chính trên của 6 công ty của bầu Kiên là trái phép.

Ngoài hành vi kinh doanh trái phép, bầu Kiên bị truy tố tội Trốn thuế. Theo uỷ quyền của bầu Kiên, bà Đặng Ngọc Lan (Tổng giám đốc Công ty B&B, vợ ông Kiên) ký hợp đồng uỷ thác đầu tư với Ngân hàng ACB thực hiện các hoạt động đầu tư tài chính thông qua việc kinh doanh giá vàng ngoài lãnh thổ Việt Nam. Theo đó, Ngân hàng ACB mở trạng thái vàng bằng 117 lệnh (gồm 29 lệnh mua, 88 lệnh bán), tổng khối lượng giao dịch là hơn 440.000 ounce. Thương vụ này, Công ty B&B thu lãi hơn 100 tỷ đồng.

Với mục đích trốn thuế, bầu Kiên để bà Lan ký Hợp đồng uỷ thác đầu tư tài chính với bà Nguyễn Thuý Hương (em gái ông Kiên và là cổ đông của B&B). Theo đó, bà Hương uỷ thác cho B&B đầu tư vào kinh doanh vàng ghi sổ với số lượng mua/bán 600.000 lượng vàng SJC. Bà Hương không phải đặt cọc nhưng phải trả cho B&B 1% phí uỷ thác lợi nhuận gộp (sau khi trừ các khoản chi phí vốn, lãi vay ngân hàng ACB).

Sau đó, theo biên bản Phụ lục hợp đồng được ký bởi bà Hương, bà Lan và bầu Kiên, Công ty B&B được uỷ thác lại cho ngân hàng ACB thực hiện một phần hoặc toàn bộ việc kinh doanh vàng. Bà Hương được hưởng lợi tức hoặc chịu lỗ từ kết quả hoạt động đầu tư tài chính… Do không có đăng ký kinh doanh nhận uỷ thác đầu tư và kinh doanh vàng trên hợp đồng ở nước ngoài nên Hợp đồng và Phụ lục hợp đồng uỷ thác đầu tư tài chính giữa bà Hương và công ty B&B là không hợp pháp. Cơ quan điều tra xác định, bà Hương đã thụ hưởng không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp hơn 25 tỷ đồng.

Cơ quan công tố xác định, bầu Kiên với tư cách là chủ tịch HĐQT, đại diện pháp luật của Công ty B&B nên phải chịu trách nhiệm về hành vi trốn thuế. Bà Lan ký các hợp đồng uỷ thác và phân chia lợi nhuận với em chồng trong thời gian chuẩn bị sinh con nên không biết về hoạt động kinh doanh vàng của B&B.

Bà Hương dù ký hợp đồng uỷ thác đầu tư tài chính với B&B nhưng không trực tiếp đặt lệnh mua bán vàng hàng ngày với ngân hàng ACB. Năm 2009, bà Hương hai lần ký biên bản phân chia lợi nhuận với công ty B&B nhưng đã chuyển toàn bộ số tiền này cho công ty. Cơ quan chức năng cho rằng trong quá trình điều tra, bà này khai báo thành khẩn nên không cần thiết phải xử lý hình sự.

Việt Dũng

• Những sai phạm bị cáo buộc của bầu Kiên
• Cơ quan điều tra giải mã các nguồn tiền của bầu Kiên