Ba loài thực vật mới có tên khoa học là Aristolochia faviogonzalezii T. V. Do, S. Wanke & C. Neinhuis (Mộc hương Favio); Aristolochia tadungensis T. V. Do & T. H. Luu (Mộc hương Tà Đùng) và Aristolochia tonkinensis T. V. Do & S. Wanke (Mộc hương Bắc).
Hình thái bao hoa của Aristolochia faviogonzalezii. Ảnh: Nghiêm Đức Trọng.
Mộc hương Favio có đặc điểm là phiến lá hình trứng rộng đến hình tim. Phần nửa trên của họng cây màu trắng và được khảm rải rác những chấm màu tím sậm, phần nửa dưới họng cây có màu hồng nhạt và nhẵn. Các nhà khoa học ghi nhận hai quần thể loài trên trong khu vực vùng núi đá vôi gần nhà máy xi măng Bút Sơn trên địa phận hai tỉnh Hà Nam và Ninh Bình. Tuy nhiên, giới khoa học cảnh báo, loài này nằm khu vực rừng được bảo vệ và đang chịu sự tác động mạnh mẽ của con người.
Đặc điểm của loài Mộc hương Tà Đùng là ống phía trên hình phễu, thuôn dài, họng màu vàng được khảm nhiều chấm màu cam. Chúng được tìm thấy trong một số Khu Bảo tồn thiên nhiên, khu rừng phòng hộ ở Đăk Nông và Lâm Đồng. Quần thể này có số lượng rất ít, nằm trong khu vực vùng đệm hoặc khu vực không được bảo vệ nghiêm ngặt.
Hình thái bao hoa của Aristolochia tadungensis. Ảnh: Lưu Hồng Trường.
Mộc hương Bắc được nhận dạng bởi phiến lá hình trứng, gốc phiến lá tròn, họng màu trắng và không có các chấm. Loài này phân bố khá rộng và được ghi nhận trong khu vực bảo vệ nghiêm ngặt ở một số vườn quốc gia như Cúc Phương, khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ Luông, khu bảo tồn thiên nhiên Pù Canh.
Hình thái cụm hoa của Aristolochia tonkinensis. Ảnh: Nguyễn Mạnh Cường.
Phát hiện trên là kết quả nghiên cứu hợp tác giữa Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Sinh thái học miền Nam (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) và Đại học Tổng hợp Dresden (Đức).
Đỗ Văn Trường