Thám sát khu mộ của chồng nữ sĩ Đoàn Thị Điểm

Được phép của Sở Văn hóa - Thể thao - Du lịch Hà Nội, hội Khảo cổ học Việt Nam phối hợp với Ban quản lý di tích - danh thắng Hà Nội khai quật ngôi mộ cụ Nguyễn Kiều tại khu vực Vườn Đào, phường Phú Thượng, Tây Hồ, Hà Nội.

Đất màu đen là hài cốt cụ Kiều, phía bên trên là thêm ngôi mộ khác được phát hiện. Ảnh: Hương Thu.

Chiều 27/7, sau bốn ngày làm việc khai quật, đoàn khảo cổ đã hoàn thành công tác khai quật mộ tiến sĩ Nguyễn Kiều. Tiến sĩ Nguyễn Lân Cường, chỉ huy đoàn công tác, cho biết, trong quá trình đào ngôi mộ đã phát hiện ra khu đất phát lộ dấu tích của cụ Nguyễn Kiều nằm sâu khoảng 25cm tính từ đáy của ngôi mộ. Đồng thời, đoàn khảo cổ còn thấy thêm hai cổ vật bao gồm một chiếc lọ được úp lên một chiếc bát, chiếc bát này đã vỡ thành mấy mảnh, phía bên trong chiếc vò chỉ có nước và bùn đất.

Tiến sĩ Cường nói rằng, đây là hai cổ vật có niên đại thời nhà Nguyễn. Đoàn khảo cổ còn phát hiện thêm một bãi đất đen, một vết xương, một vết ván gỗ.

"Khả năng tới 90% đây là mộ cụ Nguyễn Kiều. Ngôi mộ này được dòng họ Nguyễn vẫn thờ tụng hàng trăm năm nay, tại ngôi mộ có một tấm bia được ghi là xây dựng năm 1931, có tên đầy đủ và năm mất tiến sĩ Nguyễn Kiều", tiến sĩ Cường khẳng định.

Ngoài ra, đoàn khảo cổ còn phát hiện thêm ngôi mộ khác cạnh hài cốt cụ Nguyễn Kiều, có diện tích lớn hơn, cũng có vết xương và ván gỗ nhưng không liên quan đến hài cốt cụ Kiều. Ông Cường cho biết, ngôi mộ này được chôn trước khi mộ cụ Kiều xây dựng.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Sơn, hậu duệ đơi thứ 9 của cụ Kiều nghi ngờ rằng đây là mộ giả và "hài cốt cụ Kiều" không phải là xương mà chỉ là thanh tre.

"Từ mặt đất đến bề mặt của hài cốt cụ Kiều không nông đến vậy. Trong gia phả của dòng họ thì hơn 200 năm nay, khu đất này không có bất cứ một ngôi mộ nào được xây dựng, nên có thể là do các cụ ngày xưa làm mộ giả", bà Sơn nói.

Bà Sơn cho biết, trước mắt bà và gia đình sẽ ký nhận thủ tục và đưa cụ về khu di tích bà Đoàn Thị Điểm. "Nhưng gia đình vẫn chưa bỏ cuộc tìm kiếm mộ cụ Nguyễn Kiều".

Trước nghi ngờ của bà Sơn, tiến sĩ Nguyễn Lân Cường nói rằng, trải qua mấy trăm năm, thanh tre nếu có cũng đã mục nát, và ông khẳng định đó chính là xương cốt. "Nấm mộ và tấm bia nghi rõ tên, ngày mất và năm tháng xây mộ rõ ràng. Phần hài cốt này nằm đúng vị trí nấm mồ đào từ trên xuống, bên cạnh đó đã phát hiện ra viết xương và ván gỗ là minh chững rõ ràng cho thấy đây mà mộ cụ Nguyễn Kiều".

Mộ cụ Nguyễn Kiều trước khi chưa khai quật. ẢNh do Tiến sĩ Nguyễn Lân Cường cung cấp.

Năm 2005 chính ông Nguyễn Lân Cường là người khai quật một ngôi mộ mà người ta cho rằng đó là mộ của cụ Kiều, nhưng những dấu tích của ngôi mộ cho thấy đó không phải là mộ của cụ Kiều. 

Đoàn khảo cổ sẽ chuyển lấy toàn bộ số đất có màu đen, đựng vào một chiếc tiểu sành bọc giấy bạc, và người nhà sẽ tổ chức mai táng cụ cạnh mộ của nữ sĩ Đoàn Thị Điểm. 

 Hương Thu