Độc giả Nguyễn Trung Dũng trong bài viết tham gia diễn đàn "Vì sao khoa học trong nước ít có công trình nghiên cứu đăng trên tạp chí nước ngoài" nhấn mạnh môi trường khoa học Việt Nam chưa tạo động lực cho giới trẻ làm việc, nhất là khi họ có gia đình, chuyện "cơm, áo, gạo, tiền" sẽ đặt lên hàng đầu.
Tôi từng theo học ngành khoa học cơ bản. Nhận thấy đúng là việc đầu tư cho nghiên cứu khoa học rất khó vì bản thân các đề tài trong lĩnh vực này là những vấn đề khó khăn, cần đầu tư nhiều thời gian, tiền của và trí tuệ.
Nước ta còn nghèo nên việc đầu tư cho nghiên cứu với kinh phí lớn là bài toán khó, điều đó có thể mất 10 đến 20 năm và phải có đội ngũ các nhà khoa học giỏi cùng môi trường làm việc giàu tinh thần hợp tác. Trong khi Việt Nam thiếu cơ chế tạo môi trường giúp các nhà khoa học trẻ làm việc và khẳng định tài năng.
Tôi biết ở một Viện Khoa học hàng đầu Việt Nam, những nhà khoa học trẻ tài năng khi xây dựng gia đình là họ bỏ ngay công việc nghiên cứu và chuyển sang làm công việc khác mới đảm bảo cuộc sống giúp vợ con. Ngồi nghĩ lại thì thấy các bạn hồi học cùng đại học với tôi có học lực xếp vào loại giỏi, giờ họ đều đang làm việc việc và nghiên cứu ở Pháp, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản và nhiều nước phát triển khác. Thật lãng phí trí tuệ Việt Nam.
Thực trạng nghiên cứu khoa học nước nhà nghĩ mãi vẫn chưa giải quyết được. Phát triển một ngành khoa học khó hơn việc xây các khu đô thị mới với những biệt thự sang trọng hay những dãy nhà chung cư cao tầng. Vậy tại sao các công trình xây dựng đó không thiếu tiền, còn kinh phí dành cho khoa học lại thiếu?.
Người Việt quen làm mọi thứ như kiểu "mì ăn liền" rồi nên việc đầu tư khoa học mang tầm nhìn lâu dài là rất khó thực hiện. Bên cạnh đó, Việt Nam đầu tư cho khoa học theo kiểu các nước có viện nghiên cứu này thì mình cũng phải có. Cũng chỉ để oai mà thôi.
Các viện khoa học Việt Nam như những "vườn hoa cây cảnh" vậy. Tôi có nhiều người bạn đang làm tại các viện nghiên cứu cuộc sống rất khó khăn, thu nhập quá thấp chỉ đủ ăn cơm bụi giá bình dân và luôn trong tình trạng ăn bữa nay lo bữa mai.
Thiết nghĩ với điều kiện cuộc sống như thế thì làm sao đảm bảo giới khoa học chuyên tâm nghiên cứu, nếu cứ để tình trạng đó năm này sang năm khác, mọi tài năng và niềm đam mê đều tan biến hết. Làm khoa học chỉ là viễn cảnh xa vời và hình thức nên kết quả các công trình khoa học rốt cuộc chỉ là hình thức xếp vào ngăn tủ "ngắm cho đẹp".
Thật lãng phí tiền của, tài năng và thời gian.
Nguyễn Trung Dũng
Mời độc giả tham gia diễn đàn "Vì sao các nhà khoa học làm việc trong nước lại ít có công trình nghiên cứu đăng trên tạp chí nước ngoài", bằng cách dùng box "Ý kiến của bạn" hoặc gửi thư tới Khoahoc@vnexpress.net.