Chuyển động quay đó đã được con người phát hiện ngay khi kính quan sát thiên văn ra đời vào thế kỷ XVIII. Dùng kính viễn vọng, các nhà quan sát thiên văn, như nhà thiên văn học người Italy Galile, nhà thiên văn người Anh Thomas Harriot, hai anh em người Đức Johannes và David Fabricius... đã nhận ra và ghi lại vị trí những điểm đen trên mặt trời. Những điểm đen này luôn dịch chuyển theo cùng một hướng.
Người ta vẫn tự hỏi về bản chất của các điểm đen, chúng là mây, vệ tinh hay là cái gì? Cuối cùng, giả thiết vệt đen do Galile đưa ra có sức thuyết phục hơn cả. Nếu các vệt đen đó dịch chuyển đều đặn thì có nghĩa là mặt trời đang tự quay quanh chính nó. Hơn nữa, nhờ những tính toán về thời gian xuất hiện và duy trì các vệt đen, người ta hoàn toàn có thể tính được chu kỳ vòng quay của mặt trời.
Từ năm 1853 đến 1861, Richard Christopher Carrington, một người Anh say mê thiên văn học, đã tiến hành vẽ bản đồ các vệt đen mặt trời hằng ngày. Công việc dài hơi này đã đem lại những kết quả rất lớn. Đầu tiên, Carrington phát hiện ra hiện tượng phun trào mặt trời. Tiếp đó, ông đã xác định chính xác trục quay của mặt trời. Ông cũng nhận thấy rằng ở vùng vĩ tuyến cao, các điểm đen này dịch chuyển chậm hơn các vệt đen nằm ở xích đạo mặt trời, tức là vòng quay kéo dài hơn: khoảng 31 ngày ở vĩ tuyến cao và 26 ngày ở xích đạo. Sự khác nhau về vòng quay này chứng tỏ rằng bề mặt của mặt trời không hoàn toàn rắn và thường tạo ra hiện tượng xoắn vặn các đường từ trường ở vùng xích đạo. Hiện tượng đó cũng làm nảy sinh một vấn đề khác: cần phải chọn một giá trị làm đại lượng so sánh với vận tốc quay của mặt trời. Carrington đã xác định được là một vòng quay đầy đủ của mặt trời bằng 27,2753 ngày trái đất.
Carrington lấy ngày 9/11/1853 là ngày bắt đầu vòng quay giao hội đầu tiên của mặt trời, hay nói chính xác hơn, đó là vòng quay của mặt trời nhìn từ trái đất. Đó chỉ là một giá trị tương đối. Thực tế, nếu mặt trời quay quanh chính nó khoảng 13 độ mỗi ngày thì trong cùng khoảng thời gian đó, hành tinh của chúng ta quay chưa tới 1 độ trên quỹ đạo của mình, theo cùng hướng quay của mặt trời. Vả lại người quan sát cũng không ở nguyên một chỗ. Như vậy, có sự khác biệt giữa vòng quay giao hội và vòng quay thiên thể - vòng quay được tính toán khi người quan sát có thể đứng ở một điểm cố định trong hệ mặt trời, hoặc nếu người quan sát có thể quan sát mặt trời từ một hành tinh xa nào đó. Bằng những phép tính tương đối đơn giản, người ta đã xác định được giá trị "tuyệt đối" của vòng quay mặt trời là khoảng hơn 25 ngày.
KH & ĐS (Theo Le Monde)