Cô bạn bảo, cháu ra viện, thì cũng là lúc phải thanh toán viện phí, mà cô chưa biết tính sao, vì chi phí khá cao. Tôi ngạc nhiên: “Cháu sẽ được bảo hiểm y tế chi trả chứ?”. Lúc này, mẹ cháu mới sụt sịt: “Cháu không có bảo hiểm y tế, vì hồi đầu năm học, em không mua bảo hiểm cho cháu. Cũng tại cứ nghĩ, mọi năm mua có dùng bao giờ đâu! Ai ngờ …”.
Đúng là “đã nghèo lại càng eo”. Số tiền viện phí là không nhỏ với thu nhập của cô. Khi thanh toán, cô bạn ân hận vì bớt chỉ được vài trăm nghìn nhờ không mua bảo hiểm thì giờ phải trả gấp nhiều lần. Sau đó, vì dồn hết tiền lo viện phí, cô cũng không có điều kiện để chăm sóc, bồi dưỡng cho con khi trở về nhà.
Không ai lường được hết những gì xảy đến, đặc biệt là với trẻ con đang tuổi ăn tuổi chơi, vả lại sức đề kháng còn yếu, nên chúng có thể bị tai nạn bất ngờ, hoặc ốm đau. Vì thế, việc mua thẻ bảo hiểm y tế cho các cháu theo tôi là điều nên làm mà không cần bàn cãi. Cứ tính toán thiệt hơn một số tiền nhỏ, nếu chẳng may các cháu gặp phải sự cố, thì còn phải chi ra gấp nhiều lần nếu đến bệnh viện.
Thông thường, khi phải nhập viện, chi phí điều trị mỗi trường hợp trung bình 4-5 triệu đồng, trường hợp bệnh nặng, điều trị dài ngày thì còn tốn kém hơn nhiều. Nếu không có bảo hiểm y tế, cha mẹ sẽ phải đóng 100% chi phí khám chữa bệnh. Về lâu dài, khi có bệnh thì số tiền chi phí cho điều trị sẽ cao gấp nhiều lần số tiền đóng bảo hiểm. Tới đây, khi Bộ Y tế tính đúng, tính đủ viện phí, thì giá dịch vụ khám, chữa bệnh sẽ tăng, mà nếu không có bảo hiểm y tế sẽ phải chi trả cao hơn nữa.
Mọi năm, việc mua thẻ bảo hiểm y tế cho học sinh không có vấn đề gì. Tuy nhiên, năm nay vào những ngày đầu năm học nhiều phụ huynh đã phản ứng với lý do mức đóng cao. Mức thu năm nay có tăng, từ 3% lên 4,5%, theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi. Do đó, mỗi học sinh phải đóng 612 nghìn đồng cho một năm, nhưng đã được Nhà nước hỗ trợ 30%, nên chỉ còn phải nộp 70%, tức là còn 434.700 đồng.
Theo thông báo, mỗi học sinh sẽ phải đóng 543.700 đồng, cao gấp đôi năm học trước. Nhưng đây là mức thu cho 15 tháng, chứ không phải 12 tháng như mọi năm. Mọi năm, học sinh mua bảo hiểm y tế theo năm học, từ tháng 9 năm nay sang tháng 9 năm sau. Nhưng từ năm nay, cách đóng bảo hiểm y tế sẽ theo năm (từ 1/1 đến 31/12). Như vậy, các học sinh phải đóng cả 3 tháng còn lại của năm 2015 và thẻ bảo hiểm y tế sẽ có giá trị từ tháng 9/2015 đến tháng 12/2016. Tuy nhiên, chính việc thu gộp này mà không được giải thích cặn kẽ trước khi tiến hành, đã khiến nhiều người lầm tưởng số tiền bảo hiểm y tế tăng gấp đôi.
Để các bậc phụ huynh phải băn khoăn về việc cho con tham gia bảo hiểm y tế, tôi nghĩ có trách nhiệm của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam khi chưa làm tốt công tác tuyên truyền. Bên cạnh đó, trong khi mức đóng đã tăng khoảng 150 nghìn, thì lẽ ra nên thu tách ra để người dân có điều kiện thuận lợi tham gia, đằng này, có lẽ vì muốn gọn nhẹ nên các đơn vị Bảo hiểm xã hội đã cho “thu gộp” 15 tháng liền. Với những gia đình có thu nhập thấp (tỉ lệ này chiếm nhiều), số tiền nửa triệu cho bảo hiểm y tế là không nhỏ, nhất là khi có 2-3 con đi học, phải nộp cùng lúc nhiều khoản tiền dịp đầu năm học. Cách làm này cho thấy, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cần phải tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, bởi tư duy làm chính sách không đặt quyền lợi của người dân lên trên, sẽ gây tác động xấu trong xã hội, ảnh hưởng đến mục tiêu đạt tỷ lệ 75% dân số tham gia bảo hiểm y tế trong năm 2015.
Về phía các phụ huynh, phản ứng với mức đóng bảo hiểm y tế năm nay, một số người cho rằng, thẻ bảo hiểm y tế gần như không sử dụng, nên không cần thiết vì nếu có có bệnh, thường cho con đi khám dịch vụ. Nhưng đó chỉ là đi khám, còn khi trẻ phải nhập viện, lại là vấn đề khác, đặc biệt với những bệnh hiểm nghèo, thời gian điều trị dài. Trừ một số ít gia đình giàu có, còn lại, với đại đa số người dân, bảo hiểm y tế vẫn có ý nghĩa như “phao cứu sinh” để nếu không may trẻ bị bệnh, vẫn có điều kiện điều trị đến cùng, mà không lo gánh nặng tài chính.
Suy cho cùng, bảo hiểm y tế là thứ mà cả người dân và phía Bảo hiểm Xã hội đều cần. Không nên nghĩ chỉ một phía cần, thì mới xích lại gần nhau hơn.
Thanh Hằng