Theo quy chế thi THPT quốc gia, đối tượng dự thi là người đã học hết chương trình THPT trong năm tổ chức kỳ thi, người đã học hết chương trình THPT nhưng chưa thi tốt nghiệp hoặc đã thi nhưng chưa tốt nghiệp ở những năm trước; người đã tốt nghiệp THPT; người đã tốt nghiệp trung cấp; các đối tượng khác được Bộ GD&ĐT cho phép dự thi (gọi chung là thí sinh tự do).
Thí sinh đăng ký dự thi và nộp đầy đủ, đúng thủ tục, đúng thời hạn các giấy tờ và lệ phí đăng ký dự thi. Thí sinh đã học hết chương trình THPT trong năm tổ chức thi còn phải đảm bảo đạt hạnh kiểm xếp loại từ trung bình trở lên, học lực không bị xếp loại kém. Riêng đối với người học giáo dục thường xuyên thuộc diện không phải xếp loại hạnh kiểm và người học theo hình thức tự học có hướng dẫn thì không yêu cầu xếp loại hạnh kiểm.
Thí sinh muốn dự thi THPT quốc gia phải làm hồ sơ đăng ký dự thi.
Thí sinh tự do chưa tốt nghiệp THPT còn phải đảm bảo đã tốt nghiệp trung học cơ sở, trường hợp không đủ điều kiện dự thi trong các năm trước do bị xếp loại kém về học lực ở lớp 12, phải đăng ký và dự kỳ kiểm tra cuối năm học tại trường phổ thông nơi học lớp 12, hoặc nơi đăng ký dự thi một số môn học có điểm trung bình dưới 5, đảm bảo khi lấy điểm bài kiểm tra thay cho điểm trung bình môn học để tính lại điểm trung bình cả năm đủ điều kiện về học lực.
Trường hợp không đủ điều kiện dự thi trong các năm trước do bị xếp loại yếu về hạnh kiểm ở lớp 12, phải được UBND cấp xã nơi cư trú xác nhận có đủ tư cách, phẩm chất đạo đức và nghiêm chỉnh chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương.
Bộ Giáo dục quy định, Hiệu trưởng trường THPT, Giám đốc Trung tâm giáo dục thường xuyên hoặc nơi thí sinh nộp Phiếu đăng ký dự thi phải tổ chức xét duyệt hồ sơ đăng ký dự thi; chậm nhất trước ngày thi 20 ngày phải thông báo công khai những trường hợp không đủ điều kiện dự thi.
Học sinh vừa học xong lớp 12 đăng ký dự thi tại trường phổ thông nơi học lớp 12, thí sinh tự do đăng ký tại địa điểm do Sở GD&ĐT quy định. Đơn vị nơi thí sinh nộp Phiếu đăng ký dự thi phải hoàn thành chương trình dạy học theo chỉ đạo của Sở GD&ĐT; tổ chức ôn tập cho học sinh; hướng dẫn để học sinh được cấp Giấy chứng minh nhân dân chậm nhất vào cuối học kỳ I năm học lớp 12.
Bên cạnh đó, các trường phải tổ chức kiểm tra trình độ kiến thức văn hóa, xếp loại học lực cho những người tự học khi được Sở Giáo dục giao trách nhiệm và tổ chức tiếp nhận Phiếu đăng ký dự thi, Phiếu đăng ký xét công nhận tốt nghiệp THPT; kiểm tra hồ sơ của người học đăng ký tại trường.
Hiệu trưởng trường phổ thông hoặc Thủ trưởng đơn vị nơi thí sinh nộp Phiếu đăng ký dự thi chịu trách nhiệm hướng dẫn đăng ký dự thi, thu Phiếu đăng ký dự thi, nhập thông tin thí sinh đăng ký dự thi, quản lý hồ sơ đăng ký dự thi và chuyển hồ sơ, dữ liệu đăng ký dự thi cho Sở Giáo dục. Sở sẽ quản trị dữ liệu đăng ký dự thi của thí sinh và gửi dữ liệu về Bộ.
Đối với thí sinh chưa có bằng tốt nghiệp THPT, phải có 2 Phiếu đăng ký dự thi giống nhau; Học bạ THPT; học bạ hoặc Phiếu kiểm tra của người học theo hình thức tự học đối với giáo dục thường xuyên (bản sao); các giấy chứng nhận hợp lệ để được hưởng chế độ ưu tiên, khuyến khích (nếu có). Đối với ưu tiên liên quan đến nơi đăng ký hộ khẩu thường trú, thí sinh phải có bản sao Sổ đăng ký hộ khẩu thường trú. Các em còn phải nộp thêm 2 ảnh cỡ 4x6 cm và 2 phong bì đã dán sẵn tem và ghi rõ địa chỉ liên lạc của mình.
Còn thí sinh tự do, ngoài các hồ sơ quy định phải có thêm Giấy khai sinh (bản sao); Giấy xác nhận của UBND cấp xã nơi cư trú nếu thuộc trường hợp không đủ điều kiện dự thi trong các năm trước do bị xếp loại yếu về hạnh kiểm ở lớp 12; Giấy xác nhận của trường phổ thông nơi học lớp 12 hoặc nơi đăng ký dự thi về xếp loại học lực đối với những học sinh xếp loại kém về học lực. Ngoài ra, thí sinh tự do còn phải có bằng tốt nghiệp THCS hoặc trung cấp (bản sao); Giấy xác nhận điểm bảo lưu (nếu có) do Hiệu trưởng trường phổ thông nơi thí sinh đã dự thi năm trước xác nhận.
Hồ sơ đăng ký dự thi đối với thí sinh tự do đã tốt nghiệp THPT là 2 Phiếu đăng ký dự thi giống nhau; Bằng tốt nghiệp THPT hoặc trung cấp (bản sao); 2 ảnh cỡ 4x6 cm và 2 phong bì đã dán sẵn tem, ghi rõ địa chỉ liên lạc của thí sinh.
Hạn cuối cùng nhận hồ sơ đăng ký dự thi là trước ngày 30/4 hằng năm. Hồ sơ xét công nhận tốt nghiệp THPT được thí sinh hoàn thiện và nộp tại nơi đăng ký dự thi theo quy định trong hướng dẫn hằng năm của Bộ GD&ĐT.
Hoàng Thuỳ