Như cấu trúc đề thi Ngữ văn khối C, đề Văn khối D gây nhiều cảm hứng với ba câu hỏi yêu cầu thí sinh vừa thể hiện năng lực cảm thụ văn chương, vừa thể hiện chính kiến trước những vấn đề của cuộc sống.

Đề ngữ văn khối D tạo nhiều cảm hứng cho thí sinh. Ảnh: Quý Đoàn.
Bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi được trích dẫn một đoạn quen thuộc: Trời xanh đây là của chúng ta/ Núi rừng đây là của chúng ta/ Những cánh đồng thơm mát/ Những ngả đường bát ngát/ Những dòng sông đỏ nặng phù sa/ Nước chúng ta/ Nước những người chưa bao giờ khuất/ Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất/ Những buổi ngày xưa vọng nói về. Từ đó yêu cầu thí sinh viết về tâm tư, tình cảm của tác giả và ý nghĩa tu từ của từ láy "rì rầm".
Phương châm sống tích cực của con người hiện đại được đề cập là: "Cống hiến hết mình, hưởng thụ tối đa". Từ phương châm này, đề yêu cầu thí sinh bày tỏ chủ kiến của mình.
Câu nghị luận văn học 5 điểm đòi hỏi thí sinh cảm nhận về hình tượng Lor-ca trong bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca cũng không đơn thuần là kiến thức văn học mà mang nhiều ý nghĩa hơn: "Đó là mẫu nghệ sĩ chiến sĩ, vì dấn thân đấu tranh cho dân chủ và tự do nên bị phát xít hành hình".
Nguyễn Thị Mai (thi khoa tiếng Nhật, Đại học Hà Nội) cho rằng, đề Văn khối D vừa tầm, cấu trúc không có gì lạ, tuy nhiên, em và nhiều thí sinh khác đều bất ngờ bởi câu nghị luận vào bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca. "Tác phẩm này mấy năm trước đã có trong đề thi Văn đại học rồi nên em và nhiều bạn khác không ôn. Bài thơ rất hay, ý nghĩa nhưng lại khó phân tích vì sâu sắc quá", Mai nói.
Ở câu đọc hiểu, thí sinh này cho rằng "tương đối dễ làm" bởi tác phẩm khá quen thuộc, các biện pháp tu từ cũng dễ chỉ ra. Vốn thích bài thơ "Đất nước" của Nguyễn Đình thi từ trước nên Mai tự tin với bài làm này. "Khổ thơ về đất nước được tác giả sử dụng cách "điệp" cụm từ "chúng ta", em thấy hào hứng, tinh thần dân tộc được dâng cao. Những hình ảnh trong bài thơ cũng là cảnh sắc quen thuộc ở quê nhà Tuyên Quang của em", Mai chia sẻ.
Câu nghị luận xã hội hỏi về quan điểm sống hưởng thụ và cống hiến khiến thí sinh này rất thích thú. Mai cho rằng, đề văn buộc thí sinh phải tư duy logic, thực tế và thức tỉnh các bạn trẻ về lối sống tích cực hơn.
"Sống mà biết hưởng thụ sẽ giúp con người vui vẻ, sự cống hiến làm mình được xã hội tôn trọng, quý yêu. Tuy nhiên, nếu chỉ hưởng thụ ta sẽ trở nên lười biếng, chỉ cống hiến, ta không nhận biết được đâu là niềm vui. Theo em, hai lối sống này cần được kết hợp một cách phù hợp để mỗi chúng ta đều trở thành những người có ích, đóng góp được công sức cho xã hội mà vẫn vui vẻ, lạc quan, yêu đời", Mai phân tích.
Ở TP HCM, nhiều em rời phòng thi sớm sau khi hoành thành câu 1 và 2. Riêng câu 3 về bài thơ Đàn ghi ta của Lorca nhận lời than "khó".
Câu nghị luận xã hội về quan điểm “cống hiến hết mình, hưởng thụ tối đa” tạo cảm hứng khiến nhiều em sa vào, thiếu thời gian làm câu 3 (chiếm một nửa số điểm).
Kim Nguyên (thi ngành Công nghệ thông tin) cho biết: “Quan điểm này chỉ đúng một phần vì nếu quá say mê hưởng thụ thì người ta sẽ quên đi cống hiến”.
“Em nghĩ nếu làm 10 thì chỉ nên hưởng thụ 5 thôi. Còn 5 phần chia sẻ với người khác. Em cũng đưa ra dẫn chứng về các anh chị làm tình nguyện trong mùa thi này, đã giúp đỡ các thí sinh rất nhiều”, Nguyễn Hà Tố Linh (thi ngành Ngôn ngữ Anh) cho hay.
Thầy Nguyễn Phi Hùng, giáo viên Văn trường THPT Anhxtanh nhận xét, đề thi có 3 câu hỏi thuộc hai phần: Đọc hiểu văn bản (câu 1) và Tạo lập văn bản (câu II, câu III). Đề thi năm nay không có phần tự chọn, thí sinh phải làm tất cả các câu hỏi trong đề thi. Câu đọc hiểu văn bản đều là những đoạn thơ trích từ sách giáo khoa Ngữ văn 12 nhưng kiểm tra được những kỹ năng đọc hiểu văn bản, kỹ năng xác định các biện pháp nghệ thuật, các phương thức biểu đạt, phân tích giá trị biểu cảm của các từ ngữ... Theo thầy Hùng, câu nghị luận văn học vào một tác phẩm khó nhưng rất hay - bài thơ Đàn ghi ta của Lorca. Đây sẽ là câu hỏi phân loại năng lực và chắc chắn là học sinh sẽ rất thích thú. Còn câu nghị luận xã hội hướng học sinh đến những lối sống cao đẹp, lành mạnh, vì cộng đồng. Đồng thời cũng mở rộng, nâng cao khi đề cập đến những vấn đề mang tính chất thời sự. Qua đây, học sinh có cơ hội được bày tỏ suy nghĩ, sự hiểu biết và tự nhắc nhở về tinh thần trách nhiệm với các vấn đề lớn của dân tộc. Đó là ý nghĩa của "cống hiến hết mình". "Học sinh nắm chắc tác phẩm, có kỹ năng đọc hiểu, phân tích văn bản nghệ thuật có thể đạt 5-7 điểm. Còn những bài viết sâu sắc, sáng tạo sẽ đạt điểm 8, 9", thầy Hùng nói. |
Nhóm phóng viên