Trung tâm tài chính thương mại ở Singapore. Ảnh: Reuters |
"Không thể cao đầu mà sống được ở Singapore nếu không có bằng cấp," Kok, 47 tuổi, dự định chi gấp ba lần số tiền kiếm được trong một năm từ nghề cắt tóc để con đi Hàn Quốc du học. "Con bé vẫn xin được việc, nhưng nếu có bằng đại học, nó sẽ được nhận lương cao hơn."
Quan điểm của những mẹ "hổ" Singapore đang khiến Thủ tướng Lý Hiển Long đau đầu. Ông cố gắng thuyết phục người dân rằng vẫn có thể thành đạt mà không cần học đại học.
Sau khi siết chặt quy định về nhập cư và nền kinh tế suy thoái, Singapore lâm vào tình trạng thừa thầy thiếu thợ. Đất nước cần lao động làm việc trong các nhà máy đóng tàu, bến cảng, khách sạn, hiện đang thiếu nhân lực.
Ông kêu gọi thanh niên Singapore học nghề theo mô hình "vừa học vừa làm", cho phép sinh viên tốt nghiệp các trường dạy nghề đi làm ngay, lại có cơ hội học thêm bán thời gian.
"Hiện nay, ở các nước phát triển, học nghề là xu thế, sự lựa chọn đúng đắn cho thanh niên," Pasi Sahlberg, giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Havard nói. Tuy nhiên, nhiều người châu Á vẫn quan niệm học nghề là "lựa chọn thứ cấp", và tin rằng "đại học là con đường duy nhất dẫn tới giàu có và thành công."
Theo Bloomberg, ở Singapore, cứ 10 người trong độ tuổi 25-29 thì 6 người tốt nghiệp đại học. Tỷ lệ này cao nhất thế giới, hơn cả Hàn Quốc, theo số liệu thống kê mới nhất của Ngân hàng Thế giới năm 2010.
Tuy nhiên, ngày càng nhiều cử nhân không phù hợp với thị trường lao động. Giống như Hàn Quốc vài năm trước, Thủ tướng Lý Hiển Long đang nỗ lực kìm chế số lượng này. Cựu tổng thống Hàn Quốc Lee Myung Bak đã cho đóng cửa nhiều cơ sở đại học vì cho rằng "tuyển sinh thiếu thận trọng."
Công nhân làm việc trên tàu đỗ ngoài cảng Singapore. Ảnh: Bloomberg |
Phát biểu trên truyền hình tháng 8/2014, Thủ tướng Lý Hiển Long ca ngợi hai nhân viên tập đoàn Kepplel, công ty đóng giàn khoan dầu ngoài khơi lớn nhất thế giới, đã thăng tiến lên vị trí cao, mà không cần tấm bằng đại học.
"Họ không có bằng cấp, nhưng họ làm việc chăm chỉ và nỗ lực cải thiện bản thân," ông nói. "Vì vậy, miễn là làm việc chăm chỉ, các bạn vẫn có thể hy vọng về một tương lai tươi sáng ở Singpore."
Straits Times, tờ báo có nhiều độc giả nhất Singapore, cũng đăng bài viết về các tấm gương thành đạt chưa qua đại học.
"Chiến dịch này rất quan trọng đối với tương lai của Singapore, nó sẽ tái định hình thị trường lao động nước này, Vishnu Varathan, chuyên gia kinh tế của ngân hàng Nhật Bản Mizuho, trụ sở Singapore, nói. "Tuy nhiên, rất khó để thay đổi quan niệm đại học đảm bảo mức lương tốt của người dân Singapore."
Theo số liệu của Bộ Lao động Singapore năm 2013, cử nhân đại học chuyên ngành kỹ thuật điện có lương khởi điểm 2.370 USD, gần gấp đôi so với người chỉ tốt nghiệp trường dạy nghề, với 1.300 USD.
"Chính phủ không thể bảo người dân đừng học lên đại học, trừ phi đảm bảo được cơ hội làm việc tương đương cho người học nghề," Kenneth Chen, 26 tuổi, nói. Mặc dù con trai đã tốt nghiệp cử nhân sinh học ở Singapore, bố mẹ anh vẫn chi trả 128.000 USD cho con đi học thêm bằng nữa ở Brisbane, Australia. "Chuyện này không thể thành công một sớm một chiều được."
Hồng Hạnh