Trước những thông tin về kỳ thi tốt nghiệp PTTH mà chúng ta đọc được và nghe được trên các phương tiện thông tin đại chúng, tôi không biết nên buồn hay nên vui.
Kỳ thi "an toàn" nhưng lại có trường hợp quay cóp, đem phao vào phòng thi, có giám thị bị cảnh cáo, có học sinh bị đuổi. Trong khi đó, đề thi Văn thì đề cập đến một vấn nạn của xã hội: “Thói dối trá là biểu hiện của sự suy thoái đạo đức trong đời sống xã hội hiện nay”.
Một vấn đề thật nóng bỏng, mà nhiều vị có chức có quyền còn khó mà nghị luận được và không viết nổi thì với con trẻ thật là khó quá. Nhưng may là một đề mở, nên các em nhận thức ra sao thì viết vậy.
Cách đây có vài năm, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết liệt trong việc gian lận thi cử thì có trường ở đồng bằng sông Cửu Long số học sinh tốt nghiệp chỉ có vài em. Một thành tích đáng khâm phục!
Lúc đó, tôi đã nghe thấy những cuộc gọi điện thoại, những tin nhắn, những đối thoại như:
“Tại sao em không tổ chức cho học sinh mang phao vào?”
“Cô mà không cho em chép thì em trượt cô ơi, em xin cô…”
“Em cũng phải nhờ để cho nó đỗ chứ, cho xong đi, cái nợ đời”
“Chúng tôi bố trí các thí sinh lớn tuổi ở phòng riêng, và mong các thầy cô đối xử nhẹ nhàng, kẻo sau này…”
“Nó khóc vì tự làm bài mà điểm kém hơn thằng kia, vì chép bài của bạn”
Còn kỳ thi năm nay khi thí sinh phải bình luận về “Thói dối trá”, thì có những thầy cô vì thành tích, vì lẽ gì đó lại “dối trá” để cho các em "quay" bài dễ dàng hơn.
Đành rằng thi tốt nghiệp không phải để đánh trượt các em, nhưng có nên thi hay không, khi tất cả các em từ dốt, lười, cho đến các em thông minh, giỏi, chịu khó có kiến thức thật sự đều có một chứng chỉ như nhau?
Đau xót và chẳng mấy tự hào cho cái bằng đó. Cuộc sống sẽ thanh lọc lại kiến thức. Rồi sẽ ra sao khi các em vào đời ngô ngọng, viết sai lỗi chính tả, không biết sử ta, không biết đâu là hải đảo của ta, đất nước của ta, và dĩ nhiên không biết trân trọng trái đất trên đó các em sống?
Chả nhẽ “dối trá” cứ tiếp tục mãi như vậy trong đời sống xã hội của chúng ta, bao giờ mới “gột sạch” được?
Chúng ta lấy gì để dạy thế hệ trẻ của chúng ta, khi bản thân chúng ta còn dối trá, mưu cầu lợi ích cá nhân, hy sinh cả lòng tự trọng, cả đạo đức của mình?
Nghiêm Mỹ