Tôi thấy mọi người cứ tranh cãi về vấn đề sử dụng nguồn mở hay không và đưa ra những lý lẽ của mình để cổ súy hay phản đối vấn đề có sử dụng hay không. Nhưng mọi người chỉ lấy ý kiến cá nhân của mình mà không nhìn vào tổng thể về áp dụng công nghệ thông tin hiện tại ở nước ta.
Tôi cũng mong muốn sử dụng Linux bởi đó là phần mềm nguồn mở và hiện tại đã có giao diện khá tốt, các ứng dụng trên nó cũng đã rất nhiều. Nhưng để áp dụng đại trà thì quả thật nan giải. Bởi vì hiện tại, việc sử dụng và ứng dụng máy tính tôi tạm phân chia làm 3 lĩnh vực sau:
- Phục vụ công tác đào tạo, học tập.
- Sử dụng cho các doanh nghiệp và công sở.
- Người dùng cá nhân, gia đình.
Đi vào từng lĩnh vực ứng dụng tôi thấy:
Phục vụ công tác đào tạo, học tập: đối tượng chủ yếu là giảng viên, giáo viên và sinh viên, học sinh. Tuy nhiên, hiện tại hầu như tất cả các chương trình đào tạo từ phổ cập tới chuyên sâu đều sử dụng Windows và các ứng dụng trên nó. Từ ứng dụng văn phòng, tới chứng chỉ quốc gia A, B rồi đến các công cụ lập trình. Người học hoàn thành được khối lượng chương trình đó cũng đã hết thời gian. Trong khi đó nếu muốn Linux thì chẳng ai hướng dẫn, tự mày mò nghiên cứu: từ cài đặt cho đến vận hành, phát triển và nghiên cứu. Lấy đâu ra thời gian? Hệ quả là sau khi học xong thì Windows vẫn là môi trường quen thộc và thông dụng. Chỉ những người nào thích tìm hiểu, đầu tư thời gian nghiên cứu nhiều mới biết đến và sử dụng Linux.
Việc sử dụng cho các doanh nghiệp và công sở thì đâu phải chỉ có check mail và soạn thảo văn bản, bảng tính. Nếu chỉ có thế, người quản trị công nghệ thông tin hoặc lãnh đạo bắt buộc mọi người đều phải sử dụng Linux thì mất một thời gian cũng sẽ xong. Bởi những thứ đó Linux đã có thể ứng dụng một cách rất tốt. Nhưng không phải vậy, các doanh nghiệp và công sở hiện tại đều dùng phần mềm kế toán, các ứng dụng quản lý, điều hành, cơ sở dữ liệu... đều chạy trên Windows. Chẳng lễ bắt mọi người sử dụng 2 hệ điều hành cùng lúc? hay phải ngừng hoạt động lại để tự xây dựng lấy ứng dụng trên Linux. Chưa kể, để quản trị mạng Linux thì kiếm đâu ra người bây giờ vì các quản trị mạng được đào tạo chủ yếu là Windows. Nếu am hiểu Linux thì tự mày mò là chính nên những người có thể quản trị mạng Linux không nhiều. Mà doanh nghiệp và công sở thì không thể dừng lại để chờ được.
Đối với người dùng cá nhân, gia đình, họ muốn sử dụng cái gì tùy thích. Nhưng khi học cũng chỉ được học Windows, sử dụng đã thành thói quen, muốn thay đổi cũng đã mất thời gian. Chưa kể sự thiếu thốn về trình điều khiển cho các thiết bị mới trên môi trường này. Họ mua thiết bị để phục vụ công việc và giải trí mà không có trình điều khiển thì sao sử dụng được, chẳng lẽ mua về rồi đợi. Rồi nhóm người dùng này nhu cầu giải trí cũng rất nhiều, các game quen thuộc chủ yếu trên Windows. Trên Linux có thể cũng có nhiều nhưng so sánh với các game trên Windows thì một trời một vực (thời điểm hiện tại). Vậy lý do nào để có thể chuyển họ sang dùng Linux đây?
Chưa kể tới nhóm người sử dụng các phần mềm chuyên dụng khác, chẳng có trên Linux thì bắt buộc họ phải dùng Windows thôi. Tuy nhiên, tôi thấy Linux ứng dụng làm server cũng rất tốt và ổn định, phục vụ một số công việc nào đó, (VD Web server) hiện tại cũng đã áp dụng khá nhiều.
Theo tôi, riêng về sử dụng đại trà và phổ biến thì Linux rất tốt nhưng chưa áp dụng được. Mọi người nên tập trung vào các sáng kiến để áp dụng đại trà được nó chứ đừng tranh cãi về việc nó có sử dụng được hay không nữa.
Nguyễn Ngọc Khuê