From:
To: luatcqdp@vnexpress.net
Sent: Tuesday, July 08, 2003 5:59 PM
Subject: mot vai y kien dong gop ve luat to chuc chinh quyen dia phuong.
Nhìn chung, hệ thống chính quyền địa phương ở nước ta còn cồng kềnh, chồng lắp. Chưa có sự phân định rạch ròi chức năng giữa HĐND và UBND, thậm chí giữa chính quyền các cấp. Xã, phường là chính quyền cơ sở, quan hệ trực tiếp với dân hàng ngày nhưng cơ cấu quá đơn giản, đội ngũ cán bộ yếu.
Mô hình tổ chức chính quyền địa phương hiện nay chưa hợp lý. Qua nhiều lần sửa đổi (năm 1962, 1983, 1989, 1994), các luật về chính quyền địa phương chưa thực sự tạo ra thay đổi cơ bản nào. Chính quyền các cấp chuyển sang thời kỳ kinh tế thị trường không có khác biệt lớn nào so với thời kinh tế tập trung. Vì vậy, việc sửa đổi toàn diện các luật về chính quyền địa phương lần này là cần thiết. Tuy nhiên tôi có một số ý kiến sau:
Thứ nhất, nên thay tên Luật Tổ chức hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân thành Luật Tổ chức chính quyền địa phương, và ủy ban nhân dân hiện hành cần chuyển thành ủy ban hành chính (UBHC). Quy định như vậy sẽ phù hợp hơn với chức năng, dễ hiểu hơn khi so sánh với các quốc gia khác. Có thể thấy tên này đã được sử dụng trong Hiến pháp 1946.
Thứ hai, nên tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp: cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và cấp cơ sở là quận huyện, hoặc xã phường. Tổ chức như vậy sẽ làm bộ máy gọn nhẹ, không còn cấp trung gian là huyện như hiện nay. Có thể tiến hành theo 2 phương án: Một là quy định quận, huyện là cấp cơ sở, và xã phường chỉ là cơ quan giúp việc cho cấp huyện (ward office). Phương án này có thể áp dụng các thành phố đông dân cư với diện tích quận, huyện không lớn, điều kiện liên thông thuận lợi. Hai là duy trì cấp cơ sở là xã phường, quận huyện chỉ là cánh tay nối dài của chính quyền tỉnh, thành phố. Tổ chức như vậy thì chức năng và nhiệm vụ của chính quyền địa phương sẽ không còn máy móc, có sự phân biệt giữa thành thị, nông thôn, giữa khu vực có nền kinh tế và cơ sở hạ tầng phát triển với nơi thưa dân, hạ tầng kém.
Thứ ba, nên quy định bầu cử trực tiếp chức danh chủ tịch UBHC. HĐND sẽ giữ vai trò giám sát và phê chuẩn kết quả bầu cử. Quy định như vậy sẽ tạo cho chủ tịch tính độc lập hơn, và chịu trách nhiệm trực tiếp trước dân.
Thứ tư, luật nên phân định rõ chức năng của HĐND với UBHC. Chức năng chính của HĐND là ban hành nghị quyết về chính sách, phương hướng phát triển, và chỉ đạo, hướng dẫn hoạt động của UBHC. HĐND thực hiện giám sát thường xuyên để chấn chỉnh kịp thời hoạt động của ủy ban. Như vậy sẽ đảm bảo hội đồng thực sự là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, tránh tình trạng thực hiện cả những việc mang tính hành chính như hiện nay.
Lan Hương, phanlanhuonghn@yahoo.com