Tết Hàn thực diễn ra vào mùng 3/3 âm lịch. Hàn thực nghĩa là thức ăn lạnh. Đây là ngày Tết truyền thống của người dân một số tỉnh Trung Quốc, cộng đồng người gốc Hoa trên thế giới và miền Bắc Việt Nam.
Tuy có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng Tết Hàn thực của người Việt vẫn mang những sắc thái riêng. Vào ngày này, người dân Hà Nội mua đường, đậu xanh, bột nếp, vừng... về làm bánh trôi, bánh chay.
Gạo làm bánh được xay nước hoặc xay khô, nhưng phải đảm bảo mềm dẻo, dễ nặn, luộc không bị nứt. Bánh trôi nặn viên nhỏ, trong nhân đường đỏ. Bánh chay nặn tròn dẹt, trong có nhân đỗ.
Bánh trôi thả luộc trong nồi nước sôi, khi bánh nổi lên mặt nước vớt ra vừa chín tới. Còn bánh chay khi ăn đổ nước đường lên trên.
Người xưa cho rằng, việc làm bánh trôi, chay là nhắc nhớ về tích “bọc trăm trứng” của Âu Cơ. Bánh trôi tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con lên rừng theo mẹ. Bánh chay tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con theo cha xuống biển.
Sáng nay Hà Nội mưa to, nhưng chị bán bánh trôi trên phố Khương Trung vẫn mở hàng sớm vì rất nhiều khách đã dặn trước.
Nhiều người khác lại thích được nặn bánh, nên đi mua bột về làm.
Tết Hàn thực với người Việt là dịp để ôn lại những chuyện xưa cũ, tưởng nhớ tới những người đã khuất.
Hà Thành