Mỏ sét đồi Gia Binh tỉnh đội thuộc khu 5 phường Hà Khẩu do UBND tỉnh Quảng Ninh cấp phép cho Công ty cổ phần Viglacera thực hiện khai thác từ năm 2006. Đến nay, mỏ sét được mở rộng hàng nghìn m2, với độ sâu gần 30 m.
Sau nhiều năm mở rộng khai thác, miệng moong đất cách đường đi và nhà dân ở khu 5, phường Hà Khẩu, TP Hạ Long từ 2 đến 5 m.
Tường nhà chị Đinh Thị Lan (35 tuổi) ở sát mỏ đất, đã bị nứt nhiều nơi.
Móng nhà anh Nguyễn Văn Ngư (tổ 50, khu 5, phường Hà Khẩu) đã bị sạt lở, nguy cơ cả công trình phụ phía sau sập, rơi xuống moong đất sét bất cứ lúc nào.
Ông Phạm Văn Dương (57 tuổi, tổ 47, khu 5, phường Hà Khẩu) chuyển đến đây sống cùng con trai từ năm 2008. Moong đất càng mở rộng, mảnh đất trước nhà ngày càng thu hẹp, giờ ông Dương chỉ trồng tạm búi mía, khóm chuối.
Cho rằng nguyên nhân gây lún nứt nhà là việc khai thác sét, các hộ dân trong khu đã gửi đơn kiến nghị lên chính quyền xã, đề nghị doanh nghiệp khắc phục và bồi thường thiệt hại.
Năm 2006, tai nạn thương tâm xảy ra cướp đi hai con trai của chị Trần Thị Quýt (tổ 47, khu 5, phường Hà Khẩu). “Hôm đó vợ chồng tôi đi làm, để hai cháu Phan Thanh Thắng (11 tuổi) và Phan Thanh Chiến (9 tuổi) ở nhà. Lúc trở về không thấy các cháu đâu, tưởng qua nhà hàng xóm chơi. Tôi chạy đi tìm nhưng không thấy, nhìn xuống moong sét thấy đôi dép mới mua cho con còn lại trên miệng hố, mới biết hai con mình ngã xuống hố chết đuối”, chị Trần Thị Quýt kể.
Ánh mắt chị Quýt đượm buồn mỗi khi nghĩ về hai con. “Mất đi một lúc hai đứa con dưới moong đất, tôi định làm đơn kiện, nhưng ngày đó không biết là đơn vị nào khai thác mà kiện, hàng ngày chỉ thấy họ đưa máy móc vào đào bới đất… Chồng tôi mới qua đời cách đây vài tháng do bệnh nặng. Đứa con trai út năm nay (8 tuổi) lúc nào tôi cũng phải canh chừng cháu, sợ nó lại chơi đùa gần moong đất sét, nhà chỉ còn mỗi hai mẹ con nương nhau để sống”, chị Quýt nghẹn giọng.
Chị Đinh Thị Lan (35 tuổi, tổ 47, khu 5, phường Hà Khẩu) phải lấy thùng gỗ quây tạm trước sân để ngăn gia súc, gia cầm sa chân. Chị Lan cho biết, ở xóm có gần 20 đứa trẻ từ 3 đến 12 tuổi, hàng ngày sau giờ học, các cháu vẫn chơi tha thẩn gần moong đất nên rất lo lắng cho sự an toàn của các cháu.
Nhiều hộ dân cho biết, cách đây khoảng 3 tháng việc khai thác mỏ sét tạm dừng do trời mưa, đường sụt lún nhiều, xe vận chuyển đất gặp nhiều khó khăn.
Trao đổi với Vnexpress, ông Đoàn Tuệ Minh, Giám đốc Ban quản lý Tài nguyên Môi trường, Công ty CP Viglacera Hạ Long, cho biết: Công ty đã triển khai đóng cọc bê tông gia cố bờ moong phía đông của mỏ sét để đảm bảo an toàn công trình kiến trúc nhà ở của các hộ dân sống xung quanh. Tháng 12, công ty dự kiến khai thác trở lại và xuống sâu thêm 4 m nữa theo hình thức cuốn chiếu, khai thác đến đâu tiến hành hoàn nguyên môi trường đến đó. Cuối năm nay là có thể hoàn nguyên môi trường khu mỏ sét.
Liên quan đến tình trạng nhiều nhà dân quanh moong sét bị nứt, ông Minh cho hay, những vết nứt đó có từ trước khi Công ty khai thác. Tháng 12 tới trước khi đi vào khai thác Công ty sẽ phối hợp với UBND phường Hà Khẩu tiếp tục kiểm tra nếu vết nứt mở rộng và nguyên nhân chính do khai thác sét thì sẽ tiến hành bồi thường.
Theo ông Nguyễn Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND phường Hà Khẩu, trước kiến nghị của người dân về tình trạng trên, chính quyền địa phương đã có văn bản yêu cầu Công ty CP Viglacera Hạ Long nhanh chóng hoàn nguyên môi trường với các khu vực đã kết thúc hoặc không còn nhu cầu khai thác; phía Công ty phải có biện pháp đảm bảo an toàn cho các công trình dân sinh xung quanh, nếu để xảy ra các sự cố thì doanh nghiệp phải chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Minh Cương