Biệt thự cổ số 137 Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh (TP HCM) rộng 443 m2 hiện rợp cỏ cây và không bóng người. Căn nhà được xây từ năm 1921 đã hoang phế, có thể sập bất kỳ lúc nào.
Lối lên xuống bên hông nhà hoang tàn, đầy cỏ dại. Căn biệt thự bị bỏ hoang cả năm nay sau khi TP HCM yêu cầu chủ nhà dừng tháo dỡ, trả lại hiện trạng ban đầu.
"Từ đó đến nay chủ nhà khóa kín cổng, lâu lâu xuống coi ngó một chút rồi đi. Chính quyền cũng không đả động gì nên cỏ cây mọc um tùm, mèo hoang đến sống rất nhiều", ông Sang - cán bộ hưu trí ngụ gần đấy, nói.
Trong biệt thự, gạch đá, kèo... ngổn ngang. Dây leo, cây cỏ phủ kín cột nhà, vách tường.
Hồi đầu tháng 5, chủ nhà tiếp tục gửi đơn đến Sở Xây dựng TP HCM xin phép được tháo dỡ phần còn lại nhưng chưa được chấp thuận. Lý do được đưa ra là biệt thự được xây gần 100 năm, có kiểu kiến trúc Pháp, phải bảo tồn.
Sở Xây dựng cũng đề xuất UBND thành phố chỉ đạo quận Bình Thạnh tăng cường kiểm tra việc cải tạo, sửa chữa của chủ đầu tư nhằm giữ nguyên hình dáng căn biệt thự cổ.
Cuối tháng 6 năm ngoái, người phụ nữ tại Bình Dương mua lại căn biệt thự này rồi cho thợ tháo dỡ, xây mới. Cơ quan chức năng khi phát hiện đã đình chỉ thi công để xem xét xếp hạng di tích.
Căn biệt thự lúc đó chưa được xếp hạng di tích nên khi chủ nhà xin phép sửa chữa, UBND quận Bình Thạnh đã làm công văn xin ý kiến thành phố.
Các hạng mục căn nhà lúc đó đã tháo dỡ gần hết, chỉ còn lại tường, vì kèo... "Hoa văn khảm trên tường được mang ra chợ đồ cổ Lê Công Kiều bán mà mãi sau chính quyền mới hay", ông Sang cho biết.
Sau đó, Sở Quy hoạch - Kiến trúc có văn bản yêu cầu tạm ngừng việc cấp phép sửa chữa chờ các cơ quan chức năng thực hiện xếp hạng biệt thự nhưng chủ nhà vẫn tiến hành tháo dỡ. Bốn ngày sao, chính quyền địa phương mới biết, yêu cầu tạm ngưng.
Cuốn Sài Gòn – Chuyện đời của phố (tác giả Phạm Công Luận) từng đề cập đến căn biệt thự này ở bài Nhà cổ ven đường. Căn nhà nằm trong một loạt biệt thự được đại gia Sài Gòn xưa xây gần nhau tại khu vực cầu Băng Ky.
Nó được xây trên nền đất cao, đẹp nhất khu ngã 5 Bình Hòa của Sài Gòn xưa. Tuy căn nhà có kiểu dáng đẹp nhưng trong bài viết năm 2013 tác giả cho rằng nó đã xuống cấp, xi măng bong tróc, có thể sập bất kỳ lúc nào.
Theo đánh giá của những người làm trong ngành bảo tồn, với tình trạng hiện tại, căn biệt thự này khó có thể khôi phục nguyên trạng ban đầu.
Duy Trần