Trận mưa lớn đêm 14/10 kết hợp với thủy điện Hố Hô xả lũ khiến hàng chục hécta bưởi Phúc Trạch của người dân xã Hương Trạch (Hương Khê, Hà Tĩnh) bị hư hại. Ông Cao Viết Hòa, Chủ tịch UBND xã Hương Trạch cho biết, toàn xã có 40 hécta bưởi Phúc Trạch với gần 24 nghìn cây bị nước cuốn trôi, bật gốc, nằm ngổn ngang giữa vườn.
Huyện Hương Khê có nhiều xã trồng đặc sản bưởi Phúc Trạch như Hương Trạch, Lộc Yên, Phúc Trạch. Trong đó Hương Trạch có nhiều người trồng nhất, toàn xã có 1.600 hộ dân thì hơn 70% trồng bưởi với diện tích hàng trăm hécta. Tại xóm Phú Lễ, Kim Sơn, Phú Lập, Ngọc Bội (Hương Trạch), trung bình mỗi gia đình trồng 2 hécta bưởi. Nếu đúng vụ, cứ 2 hécta sẽ thu về trên 70 triệu đồng tiền bán quả. Nhưng nay công sức, vốn liếng của nhiều hộ gia đình đã bị lũ cuốn sạch.
Cây bật gốc thường được trồng lâu năm, tán rộng, cho nhiều quả. Theo người dân, bưởi trồng phải 5-7 năm mới cho quả. Những lứa đầu quả còn ít, phải trồng từ 8 năm trở lên cây mới sai quả.
Ngồi bên cây bưởi bật gốc, ông Nguyễn Sỹ Hoàn (trú xóm Phú Lễ) tâm sự gia đình có 10 người con, hiện còn phải nuôi 3 đứa ăn học. "Tôi trồng hơn 50 gốc bưởi Phúc Trạch trên diện tích 3 hécta. Bưởi đầu tư chi phí lớn, từ nhân lực cho tới phân bón, công chăm sóc. Nay lũ cuốn sạch, gia đình tôi mắt trắng. Biết tính toán thế nào đây khi trồng vụ mới thì phải rất nhiều năm mới có thể thu hoạch", ông buồn bã nói.
Chủ tịch UBND xã Hương Trạch Cao Viết Hòa thông tin thêm, trước khi lũ về, người dân phần lớn đã kịp thu hoạch hết quả vụ mùa. "Hiện tại chính quyền xã Hương Trạch tập trung khắc phục hậu quả do mưa lũ gây ra. Phương án đền bù, hỗ trợ bà con trồng mới, duy trì đặc sản bưởi Phúc Trạch chưa được tính tới", ông Hòa nói.
Giá trị mỗi cây bưởi tính từ khi trồng cho tới trưởng thành và ra quả khoảng 10 triệu đồng. Nay lũ quét qua, nhiều cây gãy ngang, người dân đã cưa thân về nhà làm củi.
Rác thải từ thượng nguồn đổ về quấn quanh thân cây bưởi. Theo người dân, với ảnh hưởng trận lũ vừa qua, những cây nhỏ thì người dân dựng lên trồng lại có khả năng sống. Còn những cây lớn thì khó có khả năng phục hồi, hoặc nếu sống thì cây rất yếu, thậm chí là sẽ không ra quả.
Người dân nhặt những quả bưởi bị rụng sau lũ. Mùa thu hoạch bưởi Phúc Trạch bắt đầu từ giữa tháng 7 tới hết tháng 8 âm lịch. Mỗi cây tán rộng khoảng 4,5 m, cao 5 m, cho chừng 50 quả. Bưởi Phúc Trạch có vị ngọt, mùi thơm đặc trưng, các tép bưởi giòn tan, mọng nước, ăn vào miệng sẽ có cảm giác chua chua, thanh thanh. Người dân Hà Tĩnh luôn xem bưởi Phúc Trạch là đặc sản quý, khi đi xa thường mua làm quà biếu. Giá bưởi vào mùa vụ thu mua tại vườn giá từ 40 nghìn đồng đến 100 nghìn đồng mỗi quả.
Một số ít quả còn sót lại trên cây được người dân thu hoạch sau lũ. Trước đó từ đêm 13/10, do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới kết hợp không khí lạnh, các tỉnh từ Thừa Thiên Huế trở ra Nghệ An có mưa rất to. Mưa lớn kết hợp thủy điện xả lũ khiến mực nước sông suối dâng cao, tràn vào làng xã, gây ngập nặng ở Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An.
Hà Tĩnh ghi nhận 6 người chết, hơn 24.000 nhà bị ngập, thiệt hại ban đầu gần 1.000 tỷ đồng, trong đó huyện Hương Khê thiệt hại hơn 583 tỷ.
Đức Hùng