Hiện tượng cá chết xuất hiện vào ngày 6/4 gần khu công nghiệp Vũng Áng (Kỳ Anh, Hà Tĩnh), sau đó lan xuống khu vực Hòn La, vùng biển Nhật Lệ, Hải Ninh và Lệ Thuỷ. Có ít nhất 70 tấn cá tự nhiên của 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên - Huế chết dạt bờ.

Những ngư dân địa phương hàng chục năm kinh nghiệm thảng thốt với hiện tượng chưa từng thấy. Nhiều loài sinh sống ở đáy biển và rất khó đánh bắt nay cũng chết dạt vào bãi biển.

Nhiều giả thiết về nguyên nhân cá chết được đưa ra, tập trung vào nghi vấn độc tố hoá học thải ra từ hoạt động của con người. Trong số các nguồn xả thải gần khu vực Vũng Áng, Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa) là cái tên nhiều lần được nhắc đến. Hệ thống xả thải ngầm không đảm bảo và nhiều phụ phẩm độc hại của Formosa bị cho là nguyên nhân chính khiến môi trường biển biến động đột ngột, cá tầng đáy chết hàng loạt. Công ty này có đường ống xả thải dài 1,5 km, đường kính hơn một mét được chạy ngầm dưới biển.

Formosa bất ngờ tổ chức họp báo xin lỗi về phát ngôn gây sốc của phó phòng đối ngoại. Công ty này không giải tỏa được mối nghi ngờ về hệ thống xả thải của họ có thể là nguyên nhân khiến cá chết hàng loạt.

Formosa sau đó có quyết định sa thải ông Chu Xuân Phàm.

Trực tiếp thị sát tại Formosa sau đó, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà "nhận khuyết điểm" và thừa nhận cơ quan chức năng đã lúng túng, không có kinh nghiệm ứng phó với sự cố mang tầm “thảm họa” về môi trường.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc liên tiếp có chỉ đạo các cơ quan ban ngành, chức năng hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng và yêu cầu khẩn trương làm rõ nguyên nhân. Thủ tướng nhấn mạnh: 'Không bao che bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào khi tìm nguyên nhân cá chết'.

Gần 100 nhà khoa học gồm các chuyên gia Đức, Israel, Nhật Bản cùng vào cuộc tìm nguyên nhân gây ra thảm họa môi trường ở Việt Nam. Trong 4 ngày, đoàn kiểm tra liên ngành được thành lập với sự tham dự của đại diện 7 bộ đã tiến hành tổng kiểm tra tại Formosa Vũng Áng.

Gần một tháng điều tra nguyên nhân cá chết tràn bờ biển, trong cuộc họp báo thường kỳ của Chính phủ, Bộ trưởng Thông tin Trương Minh Tuấn cho hay “đã xác định nguyên nhân cá chết nhưng chưa thể công bố”. Theo ông Tuấn, tìm ra thủ phạm gây cá chết không chỉ cần cơ sở khoa học mà còn phải điều tra bằng chứng vi phạm pháp luật, do đó không thể vội vàng đưa ra kết luận.

"Chúng tôi tha thiết mong người dân rộng lượng và tha thứ. Bằng sự chân thành từ trái tim, sự nỗ lực tối đa trong giải quyết sự cố, chúng tôi mong sẽ nhận được sự cảm thông của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam", ông Thành nói và cam kết các trách nhiệm liên quan đến xử lý ô nhiễm, bồi thường kinh tế cho người dân vùng cá chết.

Tại cuộc họp báo lúc 5h chiều 30/6, chính phủ công bố: Những vi phạm và sự cố trong quá trình thi công vận hành thử nghiệm tổ hợp nhà máy của Công ty Formosa Hà Tĩnh là nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng, làm hải sản tại 4 tỉnh miền Trung chết bất thường.

Thừa nhận sai phạm, Formosa cam kết bồi thường thiệt hại kinh tế cho người dân, bồi thường xử lý môi trường biển với số tiền 11.500 tỷ đồng tương đương 500 triệu USD.